Lectures: Father Joseph Niesyto, dr hab., is a visiting professor giving anthropology lectures (currently in an academic year 2016/2017) at the Institute of Archaeology and Ethnology at the University of Gdansk in Gdansk, Poland.
Research: In 2016, Gdansk University students went researching Ojibway Canadian Native Americans culture facets. That precursor expedition was proposed and directed by Josef Niesyto.
Research: In 2020, Joseph Niesyto's article titled: Medicine Masks of the Iroquois People as Revealed by the False Faces Society has been published in SEiA Journal Vol 20 (Ethnological And Anthropological Studies journal), issued by to The University of Silesia in Katowice, Poland. more ...
In Press: The Sudbury Star - Polish students learn about First Nations.
Donations: In 2018 Joseph Niesyto donated his Iroquois Mask Collection and other artifacts to The University of Silesia in Katowice, Poland ‐ specifically their Ethnology And Cultural Anthropology Institute Of Global Studies Department in Cieszyn, Poland.
See donated items description or gallery pictures.
- lectures, presentations, meetings
- lectures, presentations, meetings
2nd year - Introduction to Indigenous Cultures of North America
3rd year - Funeral customs among the peoples of Africa (university lecture, classes in Oliwa)
3rd year - Introduction to Indigenous Cultures of North America (regional monograph: the world)
Ethnology (summer semester)
Introduction to Indigenous Cultures of Africa and North America (monographic)
- lectures, présentations, assemblées
- lectures, présentations, assemblées
II année - Introduction aux cultures autochtones d'Amérique du Nord
III année - Coutumes funéraires parmi les peuples d'Afrique (Conférence universitaire, cours à Oliwa)
III année - Introduction aux cultures indigènes d'Amérique du Nord (monographie régionale: le monde)
L'ethnologie (semestre d'été)
Introduction aux cultures autochtones d'Afrique et d'Amérique du Nord (monographique)
- wykłady, prezentacje, spotkania
- wykłady, prezentacje, spotkania
III rok - Wprowadzenie do ludów tubylczych Ameryki Północnej (Monografia regionalna: świat)
Etnologia (semestr letni)
Wstęp do kultur tubylczych: Afryka i Ameryka (wykłady monograficzne)
“One of the most beautiful qualities of true friendship is to understand and to be understood”
— Seneca
It's a pleasure for me, indeed a priviledge, to be able to share with you my experience as both visiting professor and presenter of a special program at the University of Gdansk in Poland. The program is entitled: “Introduction to Indigenous Cultures in Africa and North America”. At the end of the introductory course comprised of sixty sessions, I suggested to three interested students that a special study of indigenous culture among the First Nations People of Ontario in Canada would probably be very profitable, and that I would be responsible for all the expenses incurred by them during their stay in Canada. My proposition was accepted.
This project was a «first» one for the Department of Ethnography and Anthropology at the University of Gdansk. The University was, for the first time, becoming involved in a research project that was not on Polish soil, that is, in Canada. The purpose of this expeditionary venture was first and foremost to do research with special emphasis on the nature of traditional indigenous culture.
The three students involved in this project are a young woman, Magdalena Bernat, and two young men, Jakub Kozak and Kamil Szproncel. Their research involved numerous visits to reservations and work among the First Nations People in Sault Ste-Marie, the Sudbury area, further south near London and on Manitoulin Island. The students soon discovered the true nature of what it means to be a native person, with regard especially to the questions of identity, spirituality and native lore. Different aspects of indigenous lifestyles, both contemporary and traditional, were also studied.
As initiator and person responsible for this project, it is incumbent upon me to express my indebtedness to Father Jaroslaw Lozarek for his hospitality and the gracious way in which he provided for the three students during their stay in Sault Ste-Marie. As well, I would like to thank Mr. Janusz Kaminski, who was the appointed escort for the three students in their travels throughout the province. He was of the opinion that: «The research project was very intense, highly interesting, and immensely successful beyond all expectations.»
I would like to express my heartfelt gratitude and that of the visiting students from the University of Gdansk in Poland to the many and varied First Nations communities who welcomed us, in particular the Garden River Reserve and its Grand Chief, Mr. Paul Syrette who co-operated with us by warmly welcoming the students and giving very generously of his time and knowledge. His willing participation greatly contributed to the successful and expeditious completion of our research project.
Josef Niesyto
Sudbury, Canada, 2016-09-06
«Un des plus beaux témoignages d'une amitié véritable est de comprendre et d'être compris.»
— Seneca
C'est un grand plaisir pour moi, et un aussi grand privilège, de partager avec vous mon expérience et comme professeur invité à l'Université de Gdansk en Pologne, et comme présentateur d'un cours intitulé: «Introduction aux cultures autochtones en Afrique et en Amérique du Nord.». Suite à mes soixante conférences, j'ai proposé à trois étudiants un projet de recherche auprès des autochtones dans la province de l'Ontario au Canada, ayant accepté de défrayer toutes les dépenses encourues par les étudiants lors de leur séjour au Canada. Ma proposition a été acceptée.
Ce projet constituait une première pour le Département d'Ethnographie et d'Anthropologie de l'Université de Gdansk. L'Université entreprenait pour la première fois des recherches sur un terrain à l'extérieur de son pays, en occurrence, le Canada en Amérique du Nord. Le but de cette expédition était avant tout et surtout la recherche avec concentration sur la culture traditionnelle autochtone.
Les trois étudiants qui ont participé à ce programme sont une jeune demoiselle, Magdalena Bernat et deux jeunes hommes, Jakub Kozak et Kamil Szproncel. Ils ont poursuivi leurs recherches sur des réserves parmi les Autochtones du Sault Ste-Marie, de Sudbury, de London au sud de l'Ontario et de l'Île Manitoulin. Les étudiants se sont vite intéressés à la vie des Autochtone et les aspects variés de leur culture, principalement les questions d'identité, de spiritualité, de croyances folkloriques, de symboles, styles de vie comprenant genres de nourriture, d'habitations et d'habillements, moyens de communication et de déplacement...etc.
En tant qu'initiateur et grand responsable pour ce projet, je tiens à remercier le Père Jaroslaw Lozarek pour l'hospitalité qu'il a accordée aux étudiants polonais lors de leur séjour au Sault Ste-Marie. Je tiens également à remercier Janusz Kaminski, l'accompagnateur des étudiants lors de leurs nombreuses expéditions de recherche. M. Kaminski était de l'avis que: «Le programme des étudiants de l'Université de Gdansk en Ontario à été d'un intérêt et d'une intensité remarquables, doté d'un succès dont l'envergure était insoupçonné au début du projet.»
Au nom du groupe de recherche, je voudrais exprimer ma gratitude aux différentes nations autochtones ontariennes qui nous ont accueillis au sein de leurs communautés et qui nous ont permis de mener notre étude et de l'accomplir avec succès.
Josef Niesyto
Sudbury, Canada, 2016-09-06
“Jednym z najlepszych przykładów prawdziwej przyjaźni jest zrozumienie i bycie zrozumianym”
— Seneka
To wielka przyjemność dla mnie, a także wielki zaszczyt, że mogę podzielić się z Państwem moim doświadczeniem oraz wspomnieć o wyjątkowym projekcie badawczym, którym kierowałem. W 2015 roku zostałem zaproszony w roli profesora akademickiego na Uniwersytet Gdański z cyklem wykładów monograficznych pt. “Podstawy kultur tubylczych Afryki i Ameryki Północnej”. Na początku 2016 roku wygłosiłem 60 wykładów, które spotkały się z ponadprzeciętnym zainteresowaniem studentów. Zaproponowałem trojgu z nich sfinansowanie badań etnograficznych wśród “Ojibway” i innych rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej, w Kanadzie, w prowincji Ontario.
Przedsięwzięcie doszło do skutku w miesiącach letnich bieżącego roku. Po raz pierwszy studenci Wydziału Etnografii i Antropologii, w tym pani Magdalena Bernat, pan Jakub Kozak i pan Kamil Szproncel, uczestniczyli w badaniach terenowych poza granicami Polski. Celem tej ambitnej wyprawy poznawczej było przede wszystkim skoncentrowanie się na tradycyjnej kulturze autochtonów.
Badania przeprowadzone zostały w rezerwatach w Sault Ste-Marie, Sudbury, północnej części Ontario, w London, w południowym Ontario oraz na wyspie Manitoulin. Ponadto studenci mieli okazję uczestnictwa w barwnym święcie “Pow-Wow” na wyspie Manitoulin i w London. Każdego z członków grupy badawczej interesowały inne aspekty kultury tradycyjnej. Pani Magda przyglądała się przede wszystkim kwestiom tożsamościowym, pan Kuba skupiał się na wierzeniach i symbolice, zaś celem pana Kamila było poszerzenie wiedzy o kulturze materialnej.
Korzystając z okazji, chcę podziękować ks. Jarosławowi Lozarek za gościnność, którą obdarzył polskich studentów podczas ich pobytu w Sault Ste-Marie. Składam również podziękowania panu Januszowi Kamińskiemu, który towarzyszył studentom podczas wielu wypraw. W jego opinii, “program badawczy był intensywny, bardzo ciekawy i zakończył się trudnym do przewidzenia sukcesem!”.
W imieniu wszystkich uczestników wyprawy chciałbym wyrazić naszą wdzięczność wielu grupom rdzennej ludności kanadyjskiej w Ontario, którzy przyjmowali nas w swoich społecznościach i pozwolili nam na przeprowadzenie tych badań.
Jako kierownik zakończonej niedawno ekspedycji naukowej, wyrażam głębokie przekonanie, że przeprowadzone badania potraktujemy jako pilotażowe, przygotowawcze pod kolejne wyprawy badawcze Uniwersytetu Gdańskiego.
Józef Niesyto
Sudbury, Kanada, 2016-09-06
In 2018, Józef Niesyto donated his collection of Iroquois masks to The University of Silesia in Katowice. The collection is at the disposal of The Institute of Ethnology and Cultural Anthropology of the Department of Global Studies in Cieszyn.
See photos of transferred items in the gallery.
indexJN-K1-01
nameAn Iroquois Mask – Faulty Face
descriptionMask with distorted lips and protruded tongue
materialMade of wood, dark red, metal eyes, hair of a horse mane.
weightapprox. 0.4 kg
dimensions30 x 16 cm
originOnondaga Reserve, Ontario
date of acquisition2003
private collectionJózef Niesyto
indexJN-K1-02
nameAn Iroquois Mask – Faulty Face
descriptionWhistling mask
materialMade of lime wood, dark brown face, metallic eyes, lips compressed, forming characteristic wrinkles, dark hair from a horse's mane.
weightapprox. 0.3 kg
dimensions28 x 16 cm
originOnondaga Reserve, Ontario
date of acquisition2002
private collectionJózef Niesyto
indexJN-K1-03
nameAn Iroquois Mask – Faulty Face
descriptionMask - spoon in the mouth
materialMade of linden wood, black face, metallic eyes, red lips, black hair from a horse mane.
weightapprox. 0.3 kg
dimensions27 x 16 cm
originOnondaga Reserve, Ontario
date of acquisition2002
private collectionJózef Niesyto
indexJN-K1-04
nameAn Iroquois Mask – Faulty Face
descriptionBlowing mask
materialMade of lime wood, black color, red lips, metal eyes, light-dark hair from a horse mane.
weightapprox. 0.4 kg
dimensions28 x 16 cm
originOnondaga Reserve, Ontario
date of acquisition2002
private collectionJózef Niesyto
indexJN-K1-05
nameAn Iroquois Mask – Faulty Face
descriptionMask with distorted lips and crooked nose
materialMade of lime wood, black color, red lips, metal eyes, dark hair from a horse mane.
weightapprox. 0.6 kg
dimensions28 x 16 cm
originOnondaga Reserve, Ontario
date of acquisition2002
private collectionJózef Niesyto
indexJN-K1-06
nameAn Iroquois Mask – Faulty Face
descriptionSplit mask
materialMade of lime wood, black and red face, metallic eyes, black hair from a horse mane.
weightapprox. 0.6 kg
dimensions28 x 19 cm
originOnondaga Reserve, Ontario
date of acquisition2002
private collectionJózef Niesyto
indexJN-K1-07
nameAn Iroquois Mask – Faulty Face
descriptionBegging mask
materialMade of lime wood, dark red face, metal eyes, dark hair with a horse mane.
weightapprox. 0.6 kg
dimensions27 x 15 cm
originOnondaga Reserve, Ontario
date of acquisition2002
private collectionJózef Niesyto
indexJN-K1-08
nameAn Iroquois Mask – Faulty Face
descriptionBlind mask
materialMade of lime wood, dark brown face, dark hair with a horse mane.
weightapprox. 0.6 kg
dimensions29 x 16 cm
originOnondaga Reserve, Ontario
date of acquisition2002
private collectionJózef Niesyto
indexJN-K1-09
nameAn Iroquois Mask – Faulty Face
descriptionMask with horns
materialMade of lime wood, face bright red, metallic eyes, dark hair from a horse mane.
weightapprox. 0.4 kg
dimensions34 x 17 cm
originOnondaga Reserve, Ontario
date of acquisition2002
private collectionJózef Niesyto
indexJN-K1-10
nameAn Iroquois Mask – Faulty Face
descriptionHodo's mask
materialMade of lime wood, brown face, metallic eyes, black hair with a horse mane.
weightapprox. 8 kg
dimensions61 x 36 cm
originOnondaga Reserve, Ontario
date of acquisition2002
private collectionJózef Niesyto
indexJN-K1-11
nameAn Iroquois Mask – Faulty Face
descriptionBraided mask
materialMade of corn leaves, straw color
weightapprox. 0.137 kg
dimensions34 x 20 cm
originOnondaga Reserve, Ontario
date of acquisition2002
private collectionJózef Niesyto
indexJN-K1-12
nameAn Iroquois Mask – Faulty Face
descriptionBraided mask
materialMade of corn leaves, straw color
weightapprox. 0.189 kg
dimensions48 x 27 cm
originOnondaga Reserve, Ontario
date of acquisition2002
private collectionJózef Niesyto
indexJN-K1-13
nameAn Iroquois Mask – Faulty Face
descriptionLeather mask
materialMade of leather, brown
weightapprox. 0.50 kg
dimensions34 x 28 cm
originOnondaga Reserve, Ontario
date of acquisition2002
private collectionJózef Niesyto
indexJN-K1-14
nameSnowshoes
descriptionHighland rockets with binding
materialMade of wooden frame, unzipped mesh of animal intestines soaked in resin, fastening on shoes - leather.
weightapprox. 2 kg
dimensions108 x 35 cm
originOnondaga Reserve, Ontario
date of acquisition2002
private collectionJózef Niesyto
indexJN-K1-15
nameSnowshoes
descriptionHoneymoon rockets without binding
materialMade of wooden frame, unbuttoned mesh of animal intestines soaked in resin, no fastening for shoes.
weightapprox. 1 kg
dimensions83 x 24 cm
originOnondaga Reserve, Ontario
date of acquisition2002
private collectionJózef Niesyto
indexJN-K1-16
nameLacrosse
descriptionA game stick from the Oneids
materialMade of a wooden curved stick, basket made of leather thong.
weightapprox. 0.5 kg
dimensions117 x 18 cm
originOnondaga Reserve, Ontario
date of acquisition2002
private collectionJózef Niesyto
indexJN-K1-17
nameIroquois Rattle
descriptionTraditional music instrument used during a healing ceremony by The False Face Society
materialTurtle’s shell, finished with leather
weightapprox. 0.3 kg
dimensions36 x 13 cm
originGrand River Reserve, Ontario, Canada
date of acquisition2005
private collectionJózef Niesyto
The following list showcases some items from the Jozef Niesyto's second collection, which have been donated to the University of Silesia in Katowice, in Poland.
You may view the pictures of the items which were transferred to the gallery.
indexJN-K2-08
nameOpened Mask
descriptionThe mask opens up to reveal two faces; which signify the presence of a mythical, supernatural being.
materialPainted cedar, hair from a horse’s mane
weightapprox. 1.1 kg
dimensions36 x 26 cm
originHaida Native Reserve, Vancouver Island, British Columbia, Canada
date of acquisition1998
private collectionJózef Niesyto
indexJN-K2-02
nameWhite Mask
descriptionMask of the mythical figure for spiritual dialogue (similar to praying)
materialCedar, eyes made of metal - copper
weightapprox. 3.5 kg
dimensions51 x 58 cm
originKwakiutl Reserve, Vancouver Island, British Columbia, Canada
date of acquisition1998
private collectionJózef Niesyto
indexJN-K2-12
nameTotem
descriptionThe word totem, in popular terms, means the emblem of a family or a clan. Each clan has its own totem. Its name and its members are connected through family relationships. The term defines the phenomenons which link the human relations to those of a mythical ancestor from the animal or vegetable kindgdom.
materialLimewood / Linden
weightapprox. 4.1 kg
dimensions86 x 100 cm
originSalish Island Reserve, Vancouver Island, British Columbia, Canada
date of acquisition2002
private collectionJózef Niesyto
The following list showcases some items from the Jozef Niesyto's third collection, which have been donated to the University of Silesia in Katowice, in Poland.
You may view the pictures of the items which were transferred to the gallery.
indexJN-K3-01
nameJôro - Fisokina, zebu altar
descriptionIn the Betsimisaraka tribe of Madagascar, two names are used to identify a type of staff or pillar, namely: “Jôro” and “Fisokina”. The Betsimisaraka apply a religious significance to this pole or stele. It is also a sort of “signboard” that represents the village and the ancestors who lived there. As well, it is a symbol of male hegemony. This “offshoot of a tree”, after proper pruning, takes the shape of a two-pronged fork. After completion of the work, the result is called “hazo-bavaka” which means “a tree with a big mouth”. It symbolizes a zebu (an ox) with two horns. As an integral part of religious ceremonies, the ox's horns are suspended by impalement upon the “hazo-bavaka” altar at the end of the ceremonies.
materialwood
weight4.40 kg approx.
dimensions165 x 30 cm
originMorafeno in Toamasina, Madagascar
date of acquisition1997
private collectionJosef Niesyto
The following list showcases some items from the Jozef Niesyto's fourth and fifth collection, which have been donated to the University of Silesia in Katowice, in Poland.
There are artefacts' descriptions in English missing for now; a Polish version is available only. Sorry for the inconvenience.
You may view the pictures of the donated items in a gallery 6 and 7.
indexJN-K4-01
nameCrane Clan
description
materialOil painting on linen in black wooden frame
weight
dimensions22.5 x 30 cm, with frame 23.5 x 31 cm
originAzilda, Ontario
date of acquisition2014
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K4-02
nameLoon Clan
description
materialOil painting on linen in black wooden frame
weight
dimensions22.5 x 30 cm, with frame 23.5 x 31 cm
originAzilda, Ontario
date of acquisition2014
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K4-03
nameFish Clan
description
materialOil painting on linen in black wooden frame
weight
dimensions22.5 x 30 cm, with frame 23.5 x 31 cm
originAzilda, Ontario
date of acquisition2014
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K4-04
nameDeer; Hoof Clan
description
materialOil painting on linen in black wooden frame
weight
dimensions22.5 x 30 cm, with frame 23.5 x 31 cm
originAzilda, Ontario
date of acquisition2014
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K4-05
nameMarten Clan
description
materialOil painting on linen in black wooden frame
weight
dimensions22.5 x 30 cm, with frame 23.5 x 31 cm
originAzilda, Ontario
date of acquisition2014
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K4-06
nameBear Clan
description
materialOil painting on linen in black wooden frame
weight
dimensions22.5 x 30 cm, with frame 23.5 x 31 cm
originAzilda, Ontario
date of acquisition2014
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K4-07
nameEagle Clan
description
materialOil painting on linen in black wooden frame
weight
dimensions22.5 x 30 cm, with frame 23.5 x 31 cm
originAzilda, Ontario
date of acquisition2014
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-01
nameDreamcatcher
description
material
weightabout 0.02 kg
dimensions95 x 39 cm
originNipissing 10 Reserve, North Bay Sector, Ontario
date of acquisition2005
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-02
nameDreamcatcher
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions116 x 42 cm
originNipissing 10 Reserve, North Bay Sector, Ontario
date of acquisition2005
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-03
nameDreamcatcher
description
weightabout 0.01 kg
dimensions20 x 64 cm
originNipissing 10 Reserve, North Bay Sector, Ontario
date of acquisition2006
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-04
nameBreastplate
description
material
weightabout 0.6 kg
dimensions74 x 31 cm
originDokis Reserve, French River Sector, Ontario
date of acquisition2010
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-05
nameNecklace
description
material
weightabout 0.2 kg
dimensions33 x 7 cm
originDokis Reserve, French River Sector, Ontario
date of acquisition2010
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-06
nameBreastplate
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions52 x 21 cm
originDokis Reserve, French River Sector, Ontario
date of acquisition2010
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-07
nameTalking Stick
description
material
weightabout 0.2 kg
dimensions54 x 3 cm
originMissanabie Cree – 62 Reserve, Wawa Sector, Ontario
date of acquisition2008
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-08
nameTalking Stick
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions50 x 3 cm
originCros Cap – 49 Reserve, Wawa Sector, Ontario
date of acquisition2008
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-09
namePrayer Stick
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions63 x 3 cm
originChapleau Ojibwe Reserve, Wawa Sector, Ontario
date of acquisition2007
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-10
namePrayer Stick
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions54 x 3 cm
originChapleau Ojibwe Reserve, Wawa Sector, Ontario
date of acquisition2007
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-11
namePrayer Stick
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions54 x 3 cm
originChapleau Ojibwe Reserve, Wawa Sector, Ontario
date of acquisition2007
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-12
namePrayer Stick
description
material
weightabout 0.1 kg
dimensions63 x 3 cm
originMoos Cree Reserve, Wawa Sector, Ontario
date of acquisition2007
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-13
namePrayer Stick
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions86 x 3 cm
originKashechewan Reserve, Timmins Sector, Ontario
date of acquisition2008
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-14
namePrayer Stick
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions78 cm
originFort William - 52 Reserve, Thunder Bay Sector, Ontario
date of acquisition2010
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-15
namePrayer Stick
description
material
weightabout 0.6 kg
dimensions78 cm
originAttawapiskat Reserve, Timmins Sector, Ontario
date of acquisition2008
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-16
namePrayer Stick
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions68 cm
originSucker Creek Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2011
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-17
nameShaman's Staff
description
material
weightabout 1.3 kg
dimensions160 cm
originShegulandah Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2013
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-18
nameDrum
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions30 x 7 cm
originMoos Cree Reserve, Wawa Sector, Ontario
date of acquisition2015
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-19
nameDrumstick
description
material
weightabout 0.1 kg
dimensions40 cm
originMoos Cree Reserve, Wawa Sector, Ontario
date of acquisition2015
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-20
nameThe Ceremonial Pipe
description
material
weightabout 1.3 kg
dimensions160 cm
originShegulandah Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2013
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-21
nameBust of Native North American
description
weightabout 2.75 kg
dimensions62 cm
originAzilda, Ontario - Canada
date of acquisition2018
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-22
nameWar bonnet
description
weightabout 0.5 kg
dimensions61 x 52 cm
originSheguiandah Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2018
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-23
nameOjibwe War Bonnet - (Gustoweh)
description
weightabout 0.5 kg
dimensionsø 20 x 35 cm
originWikwemikong Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2009
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-24
nameWar bonnet
description
material
weightabout 0.5 kg
dimensions61 x 52 cm
originSheguiandah Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2018
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-25
nameOjibwe Female Hat - (War bonnet)
description
material
weightabout 0.5 kg
dimensions69 x 38 cm
originWikwemikong Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2018
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-26
nameIroquois War Bonnet
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions66 x 8 cm
originWikwemikong Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2018
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-27
nameOjibwe Female Hat - (War bonnet)
description
weightabout 0.5 kg
dimensions23 x 27 cm
originSheguiandah Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2018
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-28
nameSmudge Sticks Incense
description
weightabout 0.05 kg
dimensions21 cm
originM'Chigeeng - 22 Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2015
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-29
nameShellfish shell used for incense burning
description
material
weightabout 0.03 kg
dimensions14 x 10 cm
originWikwemikong Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2011
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-30
nameIncense stand
description
materialpine tree
weightabout 0.1 kg
dimensions18 x 12 x 12 cm
originWikwemikong Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2011
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-31
nameFeather used for smoke smudging
description
material
weightabout 0.05 kg
dimensions21 x 4 cm
originWikwemikong Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2011
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-32
nameWampum Belt
description
material
weightabout 0.02 kg
dimensions9 x 94 cm
originWikwemikong Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2005
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-33
nameWampum Strings
description
material
weightabout 0.1 kg
dimensions53 cm
originWikwemikong Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2005
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-34
nameWar bonnet
description
material
weightabout 0.5 kg
dimensions69 x 32 cm
originWikwemikong Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2018
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-35
nameSculpture - Initiation
description
material
weightabout 2.5 kg
dimensions31 x 55 cm
originPapua New Guinea
date of acquisition2015
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-36
namePainting - Native American Females Carrying Pots
descriptionCopy of Amado Pena painting from 1985.
materialOil painting on linen in a black wooden frame.
weight
dimensions71 x 55,5 cm, 72 x 56,5 cm with frame
autorAngèle Nolin
originAzilda, Ontario
date of acquisition2019
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-37
namePainting – Birth (El nacimento)
descriptionCopy of Amado Pena painting
materialOil painting on linen in a black wooden frame.
weight
dimensions62 x 46,5 cm, 63 x 47 cm with frame
autorAngèle Nolin
originAzilda, Ontario
date of acquisition2020
private collectionJoseph Niesyto
At the Parish of the Exaltation of the Holy Cross and Our Lady of Healing the Sick in Katowice, in the Dolne Tysiąclecie district, a conference room has been created, where display cases feature artifacts from various parts of the world: Africa, Oceania, and North America. These artifacts, donated by Fr. PhD Józef Niesyto, are valuable for discussing the customs, rituals, and beliefs of different religions in relation to Christian tradition.
This is all the more important because, like other countries in the European Union, Poland is inevitably entering the era of a multicultural society. For this reason, the topics discussed in this conference room contribute to a better understanding of the beliefs and customs of immigrant populations from different continents.
In the academic year 2023/2024, Fr. PhD Józef Niesyto presented the following topics, which garnered significant interest:
En 2018, Józef Niesyto a fait don de sa collection de masques Iroquoie à l'Université de Silésie de Katowice. La collection est à la disposition de l'Institut d'ethnologie et d'anthropologie culturelle du département d'études mondiales de Cieszyn.
Voir les photos des masques transférés dans la galerie.
INDEXJN-K1-01
NOMUn masque iroquois – visage défectueux
DESCRIPTIONMasque aux lèvres déformées et à la langue en saillie
MATÉRIELEn bois, rouge foncé, yeux métalliques, cheveux provenant d’une crinière de cheval.
POIDSenviron 0.4 kg
DIMENSIONS30 x 16 cm
ORIGINERéserve d'Onondaga, Ontario
DATE D'ACQUISITION2003
COLLECTION PRIVÉEJózef Niesyto
INDEXJN-K1-02
NOMUn masque iroquois – visage défectueux
DESCRIPTIONMasque sifflant
MATÉRIELBois de tilleul, visage brun foncé, yeux métalliques, lèvres comprimées, rides caractéristiques, cheveux foncés provenant d’une crinière du cheval.
POIDSenviron 0.3 kg
DIMENSIONS28 x 16 cm
ORIGINERéserve d'Onondaga, Ontario
DATE D'ACQUISITION2002
COLLECTION PRIVÉEJózef Niesyto
INDEXJN-K1-03
NOMUn masque iroquois – visage défectueux
DESCRIPTIONMasque - cuillère dans la bouche
MATÉRIELEn bois de tilleul, visage noir, yeux métalliques, lèvres rouges, cheveux noirs provenant d’une crinière de cheval
POIDSenviron 0.3 kg
DIMENSIONS27 x 16 cm
ORIGINERéserve d'Onondaga, Ontario
DATE D'ACQUISITION2002
COLLECTION PRIVÉEJózef Niesyto
INDEXJN-K1-04
NOMUn masque iroquois – visage défectueux
DESCRIPTIONMasque soufflant
MATÉRIELEn bois de tilleul, couleur noire, lèvres rouges, yeux métalliques, cheveux clair-foncé provenant d'une crinière de cheval
POIDSenviron 0.4 kg
DIMENSIONS28 x 16 cm
ORIGINERéserve d'Onondaga, Ontario
DATE D'ACQUISITION2002
COLLECTION PRIVÉEJózef Niesyto
INDEXJN-K1-05
NOMUn masque iroquois – visage défectueux
DESCRIPTIONMasque aux lèvres déformées et au nez tordu
MATÉRIELBois de tilleul, couleur noire, lèvres rouges, yeux métalliques, cheveux provenant d’unecrinière de cheval.
POIDSenviron 0.6 kg
DIMENSIONS28 x 16 cm
ORIGINERéserve d'Onondaga, Ontario
DATE D'ACQUISITION2002
COLLECTION PRIVÉEJózef Niesyto
INDEXJN-K1-06
NOMUn masque iroquois – visage défectueux
DESCRIPTIONMasque en deux couleurst
MATÉRIELBois de tilleul, visage noir et rouge, yeux métalliques, cheveux noirs provenant d'une crinière de cheval.
POIDSenviron 0.6 kg
DIMENSIONS28 x 19 cm
ORIGINERéserve d'Onondaga, Ontario
DATE D'ACQUISITION2002
COLLECTION PRIVÉEJózef Niesyto
INDEXJN-K1-07
NOMUn masque iroquois – visage défectueux
DESCRIPTIONMasque de mendicité
MATÉRIELBois de tilleul, visage rouge foncé, yeux métalliques, cheveux noirs provenant d’une crinière de cheval.
POIDSenviron 0.6 kg
DIMENSIONS27 x 15 cm
ORIGINERéserve d'Onondaga, Ontario
DATE D'ACQUISITION2002
COLLECTION PRIVÉEJózef Niesyto
INDEXJN-K1-08
NOMUn masque iroquois – visage défectueux
DESCRIPTIONMasque aveugle
MATÉRIELBois de tilleul, visage brun foncé, cheveux noirs provenant d’une crinière de cheval.
POIDSenviron 0.6 kg
DIMENSIONS29 x 16 cm
ORIGINERéserve d'Onondaga, Ontario
DATE D'ACQUISITION2002
COLLECTION PRIVÉEJózef Niesyto
INDEXJN-K1-09
NOMUn masque iroquois – visage défectueux
DESCRIPTIONMasque à cornes
MATÉRIELEn bois de tilleul, visage rouge vif, yeux métalliques, cheveux foncés provenant d'une crinière de cheval.
POIDSenviron 0.4 kg
DIMENSIONS34 x 17 cm
ORIGINERéserve d'Onondaga, Ontario
DATE D'ACQUISITION2002
COLLECTION PRIVÉEJózef Niesyto
INDEXJN-K1-10
NOMUn masque iroquois – visage défectueux
DESCRIPTIONMasque de Hodo
MATÉRIELBois de tilleul, visage brun, yeux métalliques, cheveux noirs provenant d’ une crinière de cheval.
POIDSenviron 8 kg
DIMENSIONS61 x 36 cm
ORIGINERéserve d'Onondaga, Ontario
DATE D'ACQUISITION2002
COLLECTION PRIVÉEJózef Niesyto
INDEXJN-K1-11
NOMUn masque iroquois – visage défectueux
DESCRIPTIONMasque tressé
MATÉRIELFait de feuilles de maïs, couleur paille
POIDSenviron 0.137 kg
DIMENSIONS34 x 20 cm
ORIGINERéserve d'Onondaga, Ontario
DATE D'ACQUISITION2002
COLLECTION PRIVÉEJózef Niesyto
INDEXJN-K1-12
NOMUn masque iroquois – visage défectueux
DESCRIPTIONMasque tressé
MATÉRIELFait de feuilles de maïs, couleur paille
POIDSenviron 0.189 kg
DIMENSIONS48 x 27 cm
ORIGINERéserve d'Onondaga, Ontario
DATE D'ACQUISITION2002
COLLECTION PRIVÉEJózef Niesyto
INDEXJN-K1-13
NOMUn masque iroquois – visage défectueux
DESCRIPTIONMasque en cuir
MATÉRIELEn cuir, marron
POIDSenviron 0.50 kg
DIMENSIONS34 x 28 cm
ORIGINERéserve d'Onondaga, Ontario
DATE D'ACQUISITION2002
COLLECTION PRIVÉEJózef Niesyto
INDEXJN-K1-14
NOMRaquettes
DESCRIPTIONFusée Highland avec attachements
MATÉRIELFabriqué avec une structure en bois, un filet d’intestins d’animaux imbibé de résine, attaché aux chaussures - cuir
POIDSenviron 2 kg
DIMENSIONS108 x 35 cm
ORIGINERéserve d'Onondaga, Ontario
DATE D'ACQUISITION2002
COLLECTION PRIVÉEJózef Niesyto
INDEXJN-K1-15
NOMRaquettes
DESCRIPTIONFusées de lune de miel sans attache
MATÉRIELFabriqué avec une structure en bois, un filet d’intestins d’animaux imbibé de résine, aucune attache pour chaussures
POIDSenviron 1 kg
DIMENSIONS83 x 24 cm
ORIGINERéserve d'Onondaga, Ontario
DATE D'ACQUISITION2002
COLLECTION PRIVÉEJózef Niesyto
INDEXJN-K1-16
NOMLacrosse
DESCRIPTIONLe jeu de Oneida
MATÉRIELFabriqué à partir d'un bâton courbé en bois, panier en lanière de cuir
POIDSenviron 0.5 kg
DIMENSIONS117 x 18 cm
ORIGINERéserve d'Onondaga, Ontario
DATE D'ACQUISITION2002
COLLECTION PRIVÉEJózef Niesyto
INDEXJN-K1-17
NOMClaquette iroquoise
DESCRIPTIONInstrument de musique traditionnel utilisé lors de la cérémonie de guérison par la Society of Mile Face
MATÉRIELFait d’une carapace de tortue, fini avec du cuir
POIDSenviron 0.3 kg
DIMENSIONS36 x 13 cm
ORIGINERéserve de la rivière Grand, Ontario Canada
DATE D'ACQUISITION2005
COLLECTION PRIVÉEJózef Niesyto
La liste suivante présente des articles de la deuxième collection de Józef Niesyto, qui ont été remis à l'Université de Silésie de Katowice.
Voir les photos des éléments transférés dans la galerie.
indexJN-K2-08
nomMasque ouvrable
descriptionLe masque s'ouvre et on y retrouve deux visages, illustrant la présence d'un être surnaturel mythique
matérielEn cèdre, coloré, poils de crinière de cheval
poidsenviron 1.1 kg
dimensions36 x 26 cm
origineRéserve indienne Haida, Île de Vancouver, Colombie-Britannique
date d'acquisition1998
collection privéeJózef Niesyto
indexJN-K2-02
nomMasque blanc
descriptionMasque de la figure mythique du culte
matérielEn cèdre, yeux en métal - cuivre
poidsenviron 3.5 kg
dimensions51 x 58 cm
origineRéserve de Kwakiutl, île de Vancouver, Colombie-Britannique, Canada
date d'acquisition1998
collection privéeJózef Niesyto
indexJN-K2-12
nomTotem
descriptionTotem dans un sens plus populaire signifie l'emblème d'une famille ou d'un clan. Le clan a son propre totem. Son nom et ses membres sont liés par des liens de parenté. Le terme définit les phénomènes liés aux relations humaines avec un ancêtre animal ou végétal mythique.
matérielEn tilleul
poidsenviron 4.1 kg
dimensions86 x 100 cm
origineRéserve de l'Île Salish, Île de Vancouver, Colombie-Britannique, Canada
date d'acquisition2002
collection privéeJózef Niesyto
La liste suivante présente des articles de la troisième collection de Józef Niesyto, qui ont été remis à l'Université de Silésie de Katowice.
Voir les photos des éléments transférés dans la galerie 5.
indexJN-K3-01
nomJôro – Fisokina
descriptionDans la tribu Betsimisaraka au Madagascar, deux noms sont employés pour désigner une stèle à caractère religieux, à savoir “Jôro” et “Fisokina”. Cette colonne, genre “poteau sculpté”, est aussi symbole représentatif du village où elle est érigée et les ancêtres qui y ont vécus. Après avoir été taillé d'une façon appropriée, le Fikosina prend la forme d'une fourche et symbolise l'hégémonie...la prédominance masculine. Une fois que la transformation de la stèle est terminée, on lui donne l'appellation “hazo-bavaka”. L'expression signifie “arbre avec grande gueule”. Elle représente un zébu (taureau) à deux cornes. Au terme des cérémonies sacrées, les cornes sont suspendues par empalement sur le hazo-bavaka, devenu autel de par son rôle ...lieu où un sacrifice est pratiqué.
matérielbois
poidsenviron 4,40kgs
dimensions165 x 30 cm
origineMorafeno à Toamasina Madagascar
date d'acquisition1997
collection privéeJosef Niesyto
La liste suivante présente quelques articles de la quatrième et cinquième collection de Jozef Niesyto, qui ont été donnés à l'Université de Silésie à Katowice, en Pologne.
Il manque des descriptions d'artefacts en anglais pour le moment; une version polonaise est disponible uniquement. Désolé pour le dérangement.
Voir les photos des éléments transférés dans la galerie 6 et 7.
indexJN-K4-01
nameCrane Clan
description
materialOil painting on linen in black wooden frame
weight
dimensions22.5 x 30 cm, with frame 23.5 x 31 cm
originAzilda, Ontario
date of acquisition2014
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K4-02
nameLoon Clan
description
materialOil painting on linen in black wooden frame
weight
dimensions22.5 x 30 cm, with frame 23.5 x 31 cm
originAzilda, Ontario
date of acquisition2014
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K4-03
nameFish Clan
description
materialOil painting on linen in black wooden frame
weight
dimensions22.5 x 30 cm, with frame 23.5 x 31 cm
originAzilda, Ontario
date of acquisition2014
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K4-04
nameDeer; Hoof Clan
description
materialOil painting on linen in black wooden frame
weight
dimensions22.5 x 30 cm, with frame 23.5 x 31 cm
originAzilda, Ontario
date of acquisition2014
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K4-05
nameMarten Clan
description
materialOil painting on linen in black wooden frame
weight
dimensions22.5 x 30 cm, with frame 23.5 x 31 cm
originAzilda, Ontario
date of acquisition2014
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K4-06
nameBear Clan
description
materialOil painting on linen in black wooden frame
weight
dimensions22.5 x 30 cm, with frame 23.5 x 31 cm
originAzilda, Ontario
date of acquisition2014
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K4-07
nameEagle Clan
description
materialOil painting on linen in black wooden frame
weight
dimensions22.5 x 30 cm, with frame 23.5 x 31 cm
originAzilda, Ontario
date of acquisition2014
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-01
nameDreamcatcher
description
material
weightabout 0.02 kg
dimensions95 x 39 cm
originNipissing 10 Reserve, North Bay Sector, Ontario
date of acquisition2005
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-02
nameDreamcatcher
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions116 x 42 cm
originNipissing 10 Reserve, North Bay Sector, Ontario
date of acquisition2005
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-03
nameDreamcatcher
description
weightabout 0.01 kg
dimensions20 x 64 cm
originNipissing 10 Reserve, North Bay Sector, Ontario
date of acquisition2006
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-04
nameBreastplate
description
material
weightabout 0.6 kg
dimensions74 x 31 cm
originDokis Reserve, French River Sector, Ontario
date of acquisition2010
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-05
nameNecklace
description
material
weightabout 0.2 kg
dimensions33 x 7 cm
originDokis Reserve, French River Sector, Ontario
date of acquisition2010
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-06
nameBreastplate
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions52 x 21 cm
originDokis Reserve, French River Sector, Ontario
date of acquisition2010
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-07
nameTalking Stick
description
material
weightabout 0.2 kg
dimensions54 x 3 cm
originMissanabie Cree – 62 Reserve, Wawa Sector, Ontario
date of acquisition2008
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-08
nameTalking Stick
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions50 x 3 cm
originCros Cap – 49 Reserve, Wawa Sector, Ontario
date of acquisition2008
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-09
namePrayer Stick
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions63 x 3 cm
originChapleau Ojibwe Reserve, Wawa Sector, Ontario
date of acquisition2007
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-10
namePrayer Stick
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions54 x 3 cm
originChapleau Ojibwe Reserve, Wawa Sector, Ontario
date of acquisition2007
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-11
namePrayer Stick
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions54 x 3 cm
originChapleau Ojibwe Reserve, Wawa Sector, Ontario
date of acquisition2007
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-12
namePrayer Stick
description
material
weightabout 0.1 kg
dimensions63 x 3 cm
originMoos Cree Reserve, Wawa Sector, Ontario
date of acquisition2007
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-13
namePrayer Stick
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions86 x 3 cm
originKashechewan Reserve, Timmins Sector, Ontario
date of acquisition2008
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-14
namePrayer Stick
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions78 cm
originFort William - 52 Reserve, Thunder Bay Sector, Ontario
date of acquisition2010
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-15
namePrayer Stick
description
material
weightabout 0.6 kg
dimensions78 cm
originAttawapiskat Reserve, Timmins Sector, Ontario
date of acquisition2008
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-16
namePrayer Stick
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions68 cm
originSucker Creek Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2011
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-17
nameShaman's Staff
description
material
weightabout 1.3 kg
dimensions160 cm
originShegulandah Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2013
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-18
nameDrum
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions30 x 7 cm
originMoos Cree Reserve, Wawa Sector, Ontario
date of acquisition2015
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-19
nameDrumstick
description
material
weightabout 0.1 kg
dimensions40 cm
originMoos Cree Reserve, Wawa Sector, Ontario
date of acquisition2015
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-20
nameThe Ceremonial Pipe
description
material
weightabout 1.3 kg
dimensions160 cm
originShegulandah Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2013
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-21
nameBust of Native North American
description
weightabout 2.75 kg
dimensions62 cm
originAzilda, Ontario - Canada
date of acquisition2018
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-22
nameWar bonnet
description
weightabout 0.5 kg
dimensions61 x 52 cm
originSheguiandah Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2018
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-23
nameOjibwe War Bonnet - (Gustoweh)
description
weightabout 0.5 kg
dimensionsø 20 x 35 cm
originWikwemikong Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2009
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-24
nameWar bonnet
description
material
weightabout 0.5 kg
dimensions61 x 52 cm
originSheguiandah Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2018
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-25
nameOjibwe Female Hat - (War bonnet)
description
material
weightabout 0.5 kg
dimensions69 x 38 cm
originWikwemikong Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2018
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-26
nameIroquois War Bonnet
description
material
weightabout 0.3 kg
dimensions66 x 8 cm
originWikwemikong Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2018
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-27
nameOjibwe Female Hat - (War bonnet)
description
weightabout 0.5 kg
dimensions23 x 27 cm
originSheguiandah Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2018
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-28
nameSmudge Sticks Incense
description
weightabout 0.05 kg
dimensions21 cm
originM'Chigeeng - 22 Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2015
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-29
nameShellfish shell used for incense burning
description
material
weightabout 0.03 kg
dimensions14 x 10 cm
originWikwemikong Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2011
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-30
nameIncense stand
description
materialpine tree
weightabout 0.1 kg
dimensions18 x 12 x 12 cm
originWikwemikong Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2011
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-31
nameFeather used for smoke smudging
description
material
weightabout 0.05 kg
dimensions21 x 4 cm
originWikwemikong Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2011
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-32
nameWampum Belt
description
material
weightabout 0.02 kg
dimensions9 x 94 cm
originWikwemikong Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2005
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-33
nameWampum Strings
description
material
weightabout 0.1 kg
dimensions53 cm
originWikwemikong Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2005
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-34
nameWar bonnet
description
material
weightabout 0.5 kg
dimensions69 x 32 cm
originWikwemikong Reserve, Manitoulin Island Sector, Ontario
date of acquisition2018
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-35
nameSculpture - Initiation
description
material
weightabout 2.5 kg
dimensions31 x 55 cm
originPapua New Guinea
date of acquisition2015
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-36
namePainting - Native American Females Carrying Pots
descriptionCopy of Amado Pena painting from 1985.
materialOil painting on linen in a black wooden frame.
weight
dimensions71 x 55,5 cm, 72 x 56,5 cm with frame
autorAngèle Nolin
originAzilda, Ontario
date of acquisition2019
private collectionJoseph Niesyto
indexJN-K5-37
namePainting – Birth (El nacimento)
descriptionCopy of Amado Pena painting
materialOil painting on linen in a black wooden frame.
weight
dimensions62 x 46,5 cm, 63 x 47 cm with frame
autorAngèle Nolin
originAzilda, Ontario
date of acquisition2020
private collectionJoseph Niesyto
Au sein de la Paroisse de l'Élévation de la Sainte-Croix et de Notre-Dame de la Guérison des Malades à Katowice, dans le quartier de Dolne Tysiąclecie, une salle de conférence a été créée, où des vitrines exposent des artefacts provenant de différentes régions du monde : Afrique, Océanie et Amérique du Nord. Ces artefacts ont été donnés par le père dr habil. Józef Niesyto et sont d'une grande valeur pour discuter des coutumes, rituels et croyances des différentes religions en relation avec la tradition chrétienne.
Cela est d'autant plus important que, comme les autres pays de l'Europe Unie, la Pologne entre inévitablement dans l'ère de la société multiculturelle. Pour cette raison, les sujets discutés dans cette salle de conférence contribuent à une meilleure compréhension des croyances et des coutumes des populations immigrées de différents continents.
Au cours de l'année académique 2023/2024, le père dr habil. Józef Niesyto a présenté les sujets suivants, qui ont suscité un grand intérêt :
W 2018 roku Józef Niesyto podarował swoją kolekcję masek irokeskich na Uniwersystet Śląski w Katowicach. Zbiór pozostaje w dyspozycji Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Zakładu Studiów Globalnych w Cieszynie.
Obejrzyj zdjęcia przekazanych przedmiotów w galerii.
Przeczytaj notatkę o pozyskaniu masek do zbiorów cieszyńskiego IEiAK.
Chciałbym wyrazić naszą wdzięczność za Pana wspaniałomyślność i zaufanie. Jesteśmy naprawdę głęboko poruszeni. Pana kolekcja będzie służyć pokoleniom etnologów.
— dr hab. prof. UŚ Maciej Kurcz
Przekazywanie kolejnych darowizn pochodzących z innych kolekcji Józefa Niesyto stanowiło dodatkowy przyczynek do częstszych kontaktów z Panem dr hab. prof Maciejem Kurczem, a także spotkań z innymi pracownikami naukowymi Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Zakładu Studiów Globalnych w Cieszynie.
Prezentowane zdjęcie wykonano na początku roku 2022. Więcej zdjęć umieszczono w Galerii 5.8 .
Potencjalne poluźnienie restrykcji kowidowych może jeszcze w roku 2022 zaowocować wykładem na temat Pierwszych Narodów Ameryki Północnej, zilustrowanego podarowanymi artefaktami.
indeksJN-K1-01
nazwaMaska Irokeska – Mylnych Twarzy
opisMaska z wykrzywionymi ustami i wysuniętym językiem
materiałWykonana z drewna, koloru ciemnoczerwonego, oczy metalowe, włosy z końskiej grzywy.
wagaokoło 0.4 kg
wymiary30 x 16 cm
pochodzenieRezerwat Onondaga w prowincji Ontario
data nabycia2003
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K1-02
nazwaMaska Irokeska – Mylnych Twarzy
opisMaska gwiżdżąca
materiałWykonana z drewna lipowego, twarz koloru ciemnobrązowego, oczy metalowe, usta ściśnięte, tworzące charakterystyczne zmarszczki, włosy ciemne z końskiej grzywy.
wagaokoło 0.3 kg
wymiary28 x 16 cm
pochodzenieRezerwat Onondaga w prowincji Ontario
data nabycia2002
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K1-03
nazwaMaska Irokeska – Mylnych Twarzy
opisMaska – łyżka w ustach
materiałWykonana z drewna lipowego, twarz koloru czarnego, oczy metalowe, usta czerwone , włosy czarne z końskiej grzywy.
wagaokoło 0.3 kg
wymiary27 x 16 cm
pochodzenieRezerwat Onondaga w prowincji Ontario
data nabycia2002
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K1-04
nazwaMaska Irokeska – Mylnych Twarzy
opisMaska dmuchająca
materiałWykonana z drewna lipowego, koloru czarnego, usta czerwone, oczy metalowe, włosy jasno-ciemne z końskiej grzywy.
wagaokoło 0.4 kg
wymiary28 x 16 cm
pochodzenieRezerwat Onondaga w prowincji Ontario
data nabycia2002
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K1-05
nazwaMaska Irokeska – Mylnych Twarzy
opisMaska z wykrzywionymi ustami i krzywym nosem
materiałWykonana z drewna lipowego, koloru czarnego, usta czerwone, oczy metalowe, włosy ciemne z końskiej grzywy.
wagaokoło 0.6 kg
wymiary28 x 16 cm
pochodzenieRezerwat Onondaga w prowincji Ontario
data nabycia2002
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K1-06
nazwaMaska Irokeska – Mylnych Twarzy
opisMaska podzielona
materiałWykonana z drewna lipowego, twarz czarno-czerwona, oczy metalowe, włosy czarne z końskiej grzywy.
wagaokoło 0.6 kg
wymiary28 x 19 cm
pochodzenieRezerwat Onondaga w prowincji Ontario
data nabycia2002
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K1-07
nazwaMaska Irokeska – Mylnych Twarzy
opisMaska żebracza
materiałWykonana z drewna lipowego, twarz ciemnoczerwona, oczy metalowe, włosy ciemne z końskiej grzywy.
wagaokoło 0.6 kg
wymiary27 x 15 cm
pochodzenieRezerwat Onondaga w prowincji Ontario
data nabycia2002
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K1-08
nazwaMaska Irokeska – Mylnych Twarzy
opisMaska ślepa
materiałWykonana z drewna lipowego, twarz ciemnobrązowa, włosy ciemne z końskiej grzywy.
wagaokoło 0.6 kg
wymiary29 x 16 cm
pochodzenieRezerwat Onondaga w prowincji Ontario
data nabycia2002
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K1-09
nazwaMaska Irokeska – Mylnych Twarzy
opisMaska z rogami
materiałWykonana z drewna lipowego, twarz jasnoczerwona, oczy metalowe , włosy ciemne z końskiej grzywy.
wagaokoło 0.4 kg
wymiary34 x 17 cm
pochodzenieRezerwat Onondaga w prowincji Ontario
data nabycia2002
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K1-10
nazwaMaska Irokeska – Mylnych Twarzy
opisMaska Hodo'wa
materiałWykonana z drewna lipowego, twarz brązowa, oczy metalowe, włosy czarne z końskiej grzywy.
wagaokoło 8 kg
wymiary61 x 36 cm
pochodzenieRezerwat Onondaga w prowincji Ontario
data nabycia2002
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K1-11
nazwaMaska Irokeska – Mylnych Twarzy
opisMaska pleciona
materiałWykonana z liści kukurydzy, koloru słomkowego
wagaokoło 0.137 kg
wymiary34 x 20 cm
pochodzenieRezerwat Onondaga w prowincji Ontario
data nabycia2002
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K1-12
nazwaMaska Irokeska – Mylnych Twarzy
opisMaska pleciona
materiałWykonana z liści kukurydzy, koloru słomkowego
wagaokoło 0.189 kg
wymiary48 x 27 cm
pochodzenieRezerwat Onondaga w prowincji Ontario
data nabycia2002
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K1-13
nazwaMaska Irokeska – Mylnych Twarzy
opisMaska skórzana
materiałWykonana z skóry, koloru brązowego
wagaokoło 0.50 kg
wymiary34 x 28 cm
pochodzenieRezerwat Onondaga w prowincji Ontario
data nabycia2002
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K1-14
nazwaRakiety śnieżne
opisIrokeskie rakiety śnieżne z wiązaniem
materiałWykonane z drewnianej ramy, rozpięta siatka ze zwierzęcych jelit nasączona żywicą, mocowania na buty - skórzane
wagaokoło 2 kg
wymiary108 x 35 cm
pochodzenieRezerwat Onondaga w prowincji Ontario
data nabycia2002
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K1-15
nazwaRakiety śnieżne
opisIrokeskie rakiety śnieżne bez wiązania
materiałWykonane z drewnianej ramy, rozpięta siatka ze zwierzęcych jelit nasączona żywicą, brak mocowania na buty
wagaokoło 1 kg
wymiary83 x 24 cm
pochodzenieRezerwat Onondaga w prowincji Ontario
data nabycia2002
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K1-16
nazwaLacrosse
opisKij do gry od Oneidów
materiałWykonane z drewnianego zakrzywionego kija, koszyczek pleciony z rzemienia
wagaokoło 0.5 kg
wymiary117 x 18 cm
pochodzenieRezerwat Onondaga w prowincji Ontario
data nabycia2002
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K1-17
nazwaGrzechotka irokeska
opisTradycyjny instrument muzyczny, używany w czasie ceremonii uzdrawiania przez Towarzystwo Mylnych Twarzy
materiałWykonana z skorupy żółwia, wykończona skórą
wagaokoło 0.3 kg
wymiary36 x 13 cm
pochodzenieRezerwat Grand River w prowincji Ontario
data nabycia2005
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
Poniższa lista przedstawia przedmioty pochodzące z drugiej kolekcji Józefa Niesyto, które zostały przekazane Uniwersystetowi Śląskiemu w Katowicach.
Obejrzyj zdjęcia przekazanych przedmiotów w galerii.
indeksJN-K2-08
nazwaMaska otwierana
opisMaska otwierana o dwóch twarzach, wyobrażająca obecność mitycznej nadnaturalnej istoty
materiałWykonana z drewna cedrowego, kolorowa, włosy z końskiej grzywy
wagaokoło 1.1 kg
wymiary36 x 26 cm
pochodzenieRezerwat Indian Haida, wyspa Vancouver w prowincji Kolumbii Brytyjskiej
data nabycia1998
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K2-02
nazwaMaska biała
opisMaska mitycznej postaci kultowej
materiałWykonana z drewna cedrowego, oczy metalowe – miedziane
wagaokoło 3.5 kg
wymiary51 x 58 cm
pochodzenieRezerwat Indian Kwakiutlów, wyspa Vancouver w prowincji Kolumbii Brytyjskiej
data nabycia1998
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K2-12
nazwaTotem
opisTotem w bardziej popularnym znaczeniu oznacza godło rodziny lub klanu. Klan posiada własny totem, nazwę, a jego członkowie połączeni są więzami pokrewieństwa. Termin ten określa zjawiska związane z relacjami człowieka z mitycznym przodkiem zwierzęcym lub roślinnym.
materiałWykonany z drewna lipowego
wagaokoło 4.1 kg
wymiary86 x 100 cm
pochodzenieRezerwat Indian Salishów, wyspa Vancouver w prowincji Kolumbii Brytyjskiej
data nabycia2002
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
Poniższa lista przedstawia przedmioty pochodzące z trzeciej kolekcji Józefa Niesyto, które zostały przekazane Uniwersystetowi Śląskiemu w Katowicach.
Obejrzyj zdjęcia przekazanych przedmiotów w galerii.
indeksJN-K3-01
nazwaJôro – Fisokina
opisW plemieniu Betsimisaraka używa się dwie nazwy na określenie słupa sakralnego a mianowicie : “Jôro” lub “Fisokina”. W wierzeniach Betsimisaraka to słup sakralny. Jako stela, jest symbolem i wizytówką wioski i przodków. “Fisokina” – jako drzewo w postaci wideł również jest symbolem potęgi mężczyzny. Drzewo to, po dopowiednim obciosaniu, przybiera kształt wideł. Po zakończeniu prac cały słup nosi nazwę “hazo-bavaka”, co oznacza “drzewo z wielką gębą”. Ma on symbolizować zebu (byka) z dwoma rogami i podczas uroczystości sakralnych stanowi on ołtarz, na którym na zakończenie uroczystości zawiesza się na nim rogi byka.
materiałWykonany z drzewa
wagaokoło 4.40 kg
wymiary165 x 30 cm
pochodzeniePlemię Betsimisaraka - Morafeno w prowincji Toamasina na Madagaskarze
data nabycia1997
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
Poniższa lista przedstawia przedmioty pochodzące z czwartej i piątej kolekcji Józefa Niesyto, które zostały przekazane Uniwersystetowi Śląskiemu w Katowicach.
Obejrzyj zdjęcia przekazanych przedmiotów w galerii 6 i 7.
Opis artefaktów dostępny jest na razie tylko w języku polskim. Przepraszamy.
indeksJN-K4-01
nazwaKlan Żurawia (Crane Clan)
opisŻuraw patronuje relacjom zewnętrznym. W społecznościach indiańskich Ameryki Północnej żuraw był symbolem relacji zewnętrznych, a przez to naturalnym znakiem Klanu Żurawia. Klan ten skupiał wodzów plemiennych pełniących funkcję polityczną. We własnym gronie dzielili się oni swoją wiedzą i doświadczeniem oraz podejmowali decyzje dotyczące życia ich społeczności. Do zadań ich należało nawiązywanie nowych kontaktów z innymi społecznościami, uczestnictwo w Radzie Trzech Ognisk, zawieranie sojuszy, prowadzenie negocjacji.
materiałObraz olejny na płótnie oprawiony w czarną drewnianą ramę
waga
wymiary22,5 x 30 cm, z ramą 23,5 x 31 cm
pochodzenieAzilda, Ontario
data nabycia2014
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K4-02
nazwaKlan Kaczki (Loon Clan)
opisKaczka czuwa nad relacjami wewnętrznymi. Klan Kaczki skupiał grupę wodzów indiańskich zaabsorbowanych w sprawy na poziomie społecznym. Przeważnie byli to przywódcy pełniący jednocześnie wiele funkcji społecznych, a w mniejszym stopniu pozostawali zaangażowani również w politykę zewnętrzną. Dwóch wodzów z różnych lecz uzupełniających się klanów – Żurawia i Kaczki – reprezentowało równowagę, łączącą życie społeczne wspólnoty z relacjami zewnętrznymi. Decyzje przez nich podejmowane miały na celu najlepsze dobro społeczności i poszczególnych grup plemiennych.
materiałObraz olejny na płótnie oprawiony w czarną drewnianą ramę
waga
wymiary22,5 x 30 cm, z ramą 23,5 x 31 cm
pochodzenieAzilda, Ontario
data nabycia2014
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K4-03
nazwaKlan Ryby (Fish Clan)
opisRyba rozpościera patronat nad filozofami i mediatorami. Klan Ryb zrzeszał filozofów i mediatorów, osoby cieszące się autorytetem, zaufaniem i odznaczające ponadprzecientymi zdolnościami intelektualnymi. Będąc ludźmi wielkiego umysłu, służyli swoją mądrością i doświadczeniem wszystkim członkom społeczności. Wodzowie plemienni przychodzili do nich prosząc o porady i pomoc w rozstrzyganiu wielu problemów.
materiałObraz olejny na płótnie oprawiony w czarną drewnianą ramę
waga
wymiary22,5 x 30 cm, z ramą 23,5 x 31 cm
pochodzenieAzilda, Ontario
data nabycia2014
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K4-04
nazwaKlan Jelenia (Deer; Hoof Clan)
opisJeleń, łoś i karibu w wierzeniach indiańskich symbolizuje pojednanie, dążenie do dobrego samopoczucia. Klany Jeleni, Łosi i Karibu gromadziły miejscowych nauczycieli, poetów i gawędziarzy. Ich członkowie przekazywali nowym pokoleniom wiedzę, tradycje plemienne i umiejętność przetrwania w ciężkich warunkach. Dbali również o fizyczny aspekt dobrego samopoczucia wspólnot.
materiałObraz olejny na płótnie oprawiony w czarną drewnianą ramę
waga
wymiary22,5 x 30 cm, z ramą 23,5 x 31 cm
pochodzenieAzilda, Ontario
data nabycia2014
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K4-05
nazwaKlan Kuny (Marten Clan)
opisKuna patronowała tropicielom, strażnikom, łowcom, dostawcom. Klan Kuny skupiał w swoich szeregach tropicieli, myśliwych i wojowników. Byli oni ekspertami w sędziowaniu gier, śledzeniu wrogów. Ponadto uchodzili za znawców umiejętności przetrwania, praktyk łowieckich oraz użycia broni. We wspólnotach plemiennych wysoko ceniono ich wiedzę i umiejętności.
materiałObraz olejny na płótnie oprawiony w czarną drewnianą ramę
waga
wymiary22,5 x 30 cm, z ramą 23,5 x 31 cm
pochodzenieAzilda, Ontario
data nabycia2014
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K4-06
nazwaKlan Niedźwiedzia (Bear Clan)
opisNiedźwiedź sprawował opiekę nad uzdrowicielami i strażnikami. Niedźwiedź w społecznościach indiańskich uchodził za zwierzę opiekuńcze. Klan Niedźwiedzia gromadził uzdrowicieli i strażników. Uzdrowiciele zawsze służyli pomocą potrzebującym. Często wędrowali. Niejednokrotnie musieli wchodzić w relacje polityczne, podejmując właściwe decyzje, jeśli sprawy okazywały się zbyt niezrównoważone.
materiałObraz olejny na płótnie oprawiony w czarną drewnianą ramę
waga
wymiary22,5 x 30 cm, z ramą 23,5 x 31 cm
pochodzenieAzilda, Ontario
data nabycia2014
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K4-07
nazwaKlan Orła (Eagle Clan)
opisOrzeł uznawany za duchowego przywódcę. Orzeł jest majestatycznym ptakiem posiadającym zdolność latania wyżej i widzenia dalej niż inne ptaki. We wszystkich plemionach Ameryki Północnej uosabiał duchowego przywódcę. Klan pod patronatem orła zrzeszał duchowych przywódców wspólnot oraz wizjonerów doznających wizji profetycznych.
materiałObraz olejny na płótnie oprawiony w czarną drewnianą ramę
waga
wymiary22,5 x 30 cm, z ramą 23,5 x 31 cm
pochodzenieAzilda, Ontario
data nabycia2014
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-01
nazwaŁapacz snów – (Dreamcatcher)
opisW niektórych kulturach indiańskich łapacz snów spełnia rolę pospolitego amuletu. U Indian Ojibwe zamieszkujących obszary nad Wielkimi Jeziorami, znany jest jako asabikeshiinh (pająk). Łapacz snów skonstruowany jest na okrężnej ramie wykonanej ze sprężystego pręta wierzby. Wewnątrz, spiralnie ku środkowi, wpleciono sieć ze zwierzęcego ścięgna. Amulet przyozdobiony jest piórami i paciorkami, którym Indianie przypisywali określone właściwości magiczne. Łapacze wieszane były zwykle nad posłaniem lub przy wejściu do domostwa. Według wierzeń niektórych plemion Indian Ameryki Północnej, sny nawiedzające śpiących musiały przejść przez amulet. Gęsta sieć przepuszczała jedynie dobre sny, a zatrzymywała nocne mary, które ginęły wraz z pierwszymi promieniami słońca i spływały po piórach.
materiałWykonany ze sprężystego pręta wierzby, zwierzęcego ścięgna, ptasich piór i koralików.
wagaokoło 0.02 kg
wymiary95 x 39 cm
pochodzenierezerwat Nipissing 10, sektor North Bay, Ontario
data nabycia2005
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-02
nazwaŁapacz snów – (Dreamcatcher)
opisWspółcześnie, łapacz snów jest popularną pamiątką, chętnie kupowaną w Ameryce Północnej (a czasem i na innych kontynentach). Modne stało się ich wieszanie m. in. w pokojach dziecięcych lub na lusterkach wstecznych w samochodach.
W kulturze Indian Ameryki Północnej, łapacz snów spełnia rolę pospolitego talizmanu. U Indian Ojibwe z obszarów Wielkich Jezior, znany jest jako asabikeshiinh (pająk). Konstrukcja ramy łapacza snów składa się z pięciu połączonych okręgów, wykonanych z drutu metalowego. Wewnątrz, spiralnie ku środkowi, wpleciono sieć ze zwierzęcego ścięgna. Amulet przyozdobiony jest piórami i paciorkami, którym przypisywano określone właściwości magiczne.
Łapacze wieszane były zwykle nad posłaniem lub przy wejściu do domostwa. Według wierzeń niektórych plemion Indian Ameryki Północnej, sny nawiedzające śpiących musiały przejść przez amulet. Gęsta sieć przepuszczała jedynie dobre sny, a zatrzymywała nocne mary, które ginęły wraz z pierwszymi promieniami słońca i spływały po piórach.
materiałWykonany ze sprężystego pręta metalowego, zwierzęcego ścięgna, kolorowych wstążek, ptasich piór i koralików.
wagaokoło 0.3 kg
wymiary116 x 42 cm
pochodzenierezerwat Nipissing 10, sektor North Bay, Ontario
data nabycia2005
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-03
nazwaŁapacz snów – (Dreamcatcher)
opisŁapacz snów – zwany również siecią snów, był pierwotnie znany tylko przez kanadyjskich i północnoamerykańskich Indian. Zawieszano go nad miejscem przeznaczonym do spania, aby w nocy mógł wyłapywać złe sny i myśli, które musiały zniknąć następnego ranka. Dobre sny znajdowały jednak drogę poprzez oczka sieci i po zawieszonych piórach wędrowały w dół.
Łapacz snów to obręcz w kształcie regularnego okręgu, wewnątrz której rozpostarta jest siatka, do złudzenia przypominająca pajęczą sieć. Pierwotnie pleciono sieć z dostępnych Indianom surowców naturalnych: włosia, włókien roślinnych czy cieniutkich ścięgien. Obecnie stosuje się nowoczesne przędze, włóczki, a nawet żyłki wędkarskie.
Dla jednych, łapacze snów są psychicznym filtrem, tarczą przeciwko złu w naszym umyśle i świecie, który nas otacza. Dla innych te ręcznie wykonywane przyrządy mają znaczenie religijne. Niektórzy postrzegają je po prostu jako dar od dobrych mocy.
materiałWykonany ze sprężystego pręta wierzby, sznurka, ptasich piór i koralików.
wagaokoło 0.01 kg
wymiary20 x 64 cm
pochodzenierezerwat Nipissing 10, sektor North Bay, Ontario
data nabycia2006
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-04
nazwaNapierśnik indiański – (Breastplate)
opisNapierśniki można zaliczyć do jednego z wielu rodzajów przedmiotów ozdobnych użytku osobistego. Ozdabiano je rodzimymi koralikami, wytwarzanymi z ręcznie szlifowanego turkusu, koralowca i muszli, a także z rzeźbionego drewna, kości zwierząt, pazurów i zębów, które następnie przyszywano do ubrania lub naszyjnika.
Napierśnik zwykle odzwierciedlał odrębność kulturową i historię jego wykonawcy. Grupy plemienne często zapożyczały i kopiowały projekty oraz metody od sąsiednich plemion lub narodów, z którymi prowadzono handel. Plemiona indiańskie rozwijały wyraźną estetykę zakorzenioną w ich osobistych wizjach artystycznych i tradycjach kulturowych.
Ozdoby, w tym napierśniki, również stały się ważnym elementem indiańskiej komunikacji. Napierśniki były noszone przez setki lat przez wojowników Indian Wielkich Równin i kanadyjskich prerii.
materiałWykonany z plastykowych koralików, łączonych rzemykiem skórzanym.
wagaokoło 0.6 kg
wymiary74 x 31 cm
pochodzenierezerwat Dokis, sektor French River, Ontario
data nabycia2010
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-05
nazwaNaszyjnik męski – (Necklace)
opisNaszyjniki męskie Ojibwe zalicza się do przedmiotów ozdobnych użytku osobistego, podobnie jak napierśniki. Tradycyjnie wykonywane z naturalnie występujących materiałów pochodzenia zwierzęcego, takich jak zęby, kości, skóry i kolce jeżozwierza. Kości dostarczały surowca również na koraliki, w tym szczególnie na długie, cylindryczne, zwane fajkami do włosów, które były popularne od 1880 do 1910 roku. Obecnie wiele materiałów naturalnych zastąpiono tworzywami sztucznymi. Prezentowany naszyjnik wraz z napierśnikiem tworzą zestaw biżuterii ozdobnej.
materiałWykonany z plastykowych koralików, łączonych rzemykiem skórzanym.
wagaokoło 0.2 kg
wymiary33 x 7 cm
pochodzenierezerwat Dokis, sektor French River, Ontario
data nabycia2010
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-06
nazwaNapierśnik indiański – (Breastplate)
opisNapierśnik (ang. breastplate) zwykle odzwierciedlał odrębność kulturową i historię jego wykonawcy. Plemiona indiańskie rozwijały wyraźną estetykę zakorzenioną w ich własnych tradycjach kulturowych, czego przykładem jest prezentowany napierśnik.
materiałWykonany z garbowanej, farbowanej skóry. Ozdobiony haftem, piórami, plastrami poroża i plastykowymi koralikami, łączonymi rzemykiem skórzanym.
wagaokoło 0.3 kg
wymiary52 x 21 cm
pochodzenierezerwat Dokis, sektor French River, Ontario
data nabycia2010
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-07
nazwaKij mówiący – (Talking Stick)
opisKij mówiący od wieków jest używany przez wiele plemion Indian Ameryki Północnej jako środek uporządkowanego, sprawiedliwego i bezstronnego przesłuchania. Najczęściej posługiwano się nim podczas dużych zgromadzeń, takich jak spotkanie rady plemiennej, Pow-wow i ważnych uroczystości. Współcześnie dopuszcza się również ich wykorzystanie w różnych formach edukacji.
Ten rodzaj kija umożliwiał zebranym przedstawienie swojego punktu widzenia. Osoby odpowiedzialne za organizowanie wszelkiego rodzaju spotkań rady plemiennej były zobowiązane do sporządzenia kija specjalnie na to wydarzenie.
Starsi przemawiali pierwsi. Nikomu nie wolno było przeszkadzać i wszyscy zobowiązani byli do słuchania tego, co się mówi. Po zakończeniu przemowy przez starszego, kij przekazywano następnej osobie w kręgu, dopóki wszyscy nie zabrali głosu. Na końcu powierzano go przewodniczącemu zebrania w celu bezpiecznego przechowywania.
Kije mówiące wykonywano ze starannie wyselekcjonowanych materiałów, które miały szczególne znaczenie dla twórcy. Długość kija ustalano za pomocą pomiaru odległości między łokciem a końcem palców. Kije były zwykle długie, wąskie, jasnego koloru i ozdabiane skórami, futrem, piórami, porożem jelenia oraz kolorowymi koralikami. Ozdoby, kolory i malowane dekoracje na kiju mówiącym miały szczególne znaczenie, podobnie jak i drewno, z którego zostały wykonane. Zastosowana symbolika zdobnicza wywierała zasadniczy wpływ na przebieg i pomyślny rezultat zgromadzenia.
materiałWykonany z drzewa, ozdobiony paskami garbowanej skóry koloru jasnego i wstążkami o czterech kolorach (żółtej, czerwonej, białej i czarnej).
wagaokoło 0.2 kg
wymiary54 x 3 cm
pochodzenierezerwat Missanabie Cree – 62, sektor Wawa, Ontario
data nabycia2008
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-08
nazwaKij mówiący – (Talking Stick)
opisTen rodzaj kija używano najczęściej podczas zgromadzeń myśliwych, przygotowujących polowania przed zimą. Świadczy o tym sposób wykonania i zastosowane elementy dekoracyjne. Kij umożliwiał każdemu z myśliwych zabranie głosu i swobodne wyrażenie własnych propozycji. Osoby odpowiedzialne za organizowanie tego rodzaju zebrań były jednocześnie zobowiązane do przygotowania kija na dane spotkanie. Po zakończeniu obrad, kij pozostawiano pod opieką przewodniczącego. Zastosowana symbolika zdobnicza miała zasadnicze znaczenie dla powodzenia przewidzianego zgromadzenia.
materiałWykonany z drzewa, ozdobiony porożem i kawałkiem sierści jelenia, paskami jasnej garbowanej skóry, wstążką haftowaną symbolami tradycyjnymi.
wagaokoło 0.3 kg
wymiary50 x 3 cm
pochodzenierezerwat Cros Cap – 49, sektor Wawa, Ontario
data nabycia2008
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-09
nazwaKij modlitewny – (Prayer Stick)
opisKij modlitewny, znany również jako Spirit Stick lub Medicine Stick, to kij, używany do modlitwy tradycyjnej przez Indian Ameryki Północnej. Symbolizuje prośby skierowane do świata duchów i Boga Stwórcy.
Kij tego rodzaju stosowany jest również przez tradycyjnych uzdrowicieli. Wykonany jest z drewna o różnych kształtach. Zwykle długi i wąski, przyozdobiony kolorowymi paskami i piórami. Dodatkowym elementem może być przyczepiony mały woreczek z tytoniem, ofiarowany jako dowód wdzięczności proszącego.
Rozmiar wynika na ogół z pomiaru między łokciem a końcami palców. Kije modlitewne różnią się rozmiarem i materiałami, ale wszystkie mają tę samą intencję, polegającą na przekazywaniu modlitw bogom. Modlitwy wędrują do nich za pomocą piór przymocowanych do kija w taki sposób, że trzepoczą na wietrze.
Kij reprezentuje Boga Stwórcę, któremu pióra przekazują intencje modlącego się. Obecnie używane są podczas obrzędów pogrzebowych, uzdrawiających, oczyszczających, osobistych inwokacji, udzielaniu błogosławieństwa oraz rytuałów i ceremonii myśliwskich. Dawniej podczas modlitw proszono o ochronę wojowników przed bitwą.
materiałWykonany z drzewa, przyozdobiony piórami, koralikami i paskami skór. Ten jednak nie posiada małego woreczka na tytoń.
wagaokoło 0.3 kg
wymiary63 x 3 cm
pochodzenierezerwat Chapleau Ojibwe, sektor Wawa, Ontario
data nabycia2007
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-10
nazwaKij modlitewny – (Prayer Stick)
opisPrzygotowywanie kijów modlitewnych było głęboko zakorzenione w kulturach tubylczych Ameryki Północnej. Tradycyjnie, każdy mógł wykonać własny kij modlitewny, dostosowując go do swojej intencji.
Szczególnym elementem dekoracyjnym tego eksponatu jest kolor zielony, który uosabia nadzieję na wysłuchanie intencji modlitewnej. Biała, wąska wstążeczka oznacza intencję. Pióra w trzech kolorach, czarnym, czerwonym i żółtym, symbolizują odpowiednio kierunek zachodni, południowy i wschodni. Białe paski garbowanej skóry reprezentują osobę zajmującą północne miejsce przy ognisku domowym. Dodatkowym elementem jest futro, które może symbolizować myśliwego.
materiałWykonany z drzewa, przyozdobiony piórami, koralikiem, futrem i paskiem skóry.
wagaokoło 0.3 kg
wymiary54 x 3 cm
pochodzenierezerwat Chapleau Ojibwe, sektor Wawa, Ontario
data nabycia2007
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-11
nazwaKij modlitewny – (Prayer Stick)
opisPrzygotowywanie kija modlitewnego jest procesem długotrwałym i pracochłonnym. Może zakończyć się zastosowaniem różnorodnych elementów, które wyrażają treść intencji. Wszystko opiera się na fundamencie wiary w duchy i Boga Stwórcę. Nie ma dobra ani zła, o ile intencje człowieka są szczere i serdeczne. Jeśli powyższa zasada zostanie uwzględniona podczas przygotowywania kija, to konkretna intencja przygotowującego nada mu znaczenie dobra lub zła. Kij jest przedłużeniem lub wzmocnieniem modlitwy osobistej.
Szczególnym elementem dekoracyjnym tego eksponatu jest obręcz i w niej, zaznaczony rzemykiem, podział na cztery części. Symbolizuje ona dom rodzinny (namiot, tipi), wspólnotę, doskonałość, harmonię. Cztery węzły skórzane na obręczy oznaczają cztery miejsca podstawowe w tipi. Miejsce zachodnie jest przeznaczone dla głowy rodziny, skąd może dostrzec wszystkich. Miejsce wschodnie zajmowane przez osobę pozostającą w ruchu, służącą innym. Północne, od strony prawej wejścia do tipi, jest miejscem tego, który usługuje. Natomiast miejsce południowe przypada opiekunowi ognia i ogniska.
Cztery kolorowe wstążki oznaczają cztery kierunki: wschód – żółty, zachód – czarny, północ – biały, czerwony – południe. Pióro białe z plamą w kolorze zielonym może symbolizować modlitwę w intencji osoby, która w Tipi zajmuje miejsce po prawej stronie od wejścia i boryka się z problemem służenia.
Krąg pozwala zachować równowagę. Jeśli jej brak, a jednostka boryka się z problemami osobistymi, cierpi cała rodzina.
Przedstawiony kij modlitewny jest znakiem modlitwy zanoszonej przez członków rodziny do Boga Stwórcy w intencji jednostki.
materiałWykonany z drzewa, obręczy, przyozdobiony piórami, koralikiem, kolorowymi wstążkami i paskami skóry.
wagaokoło 0.3 kg
wymiary54 x 3 cm
pochodzenierezerwat Chapleau Ojibwe, sektor Wawa, Ontario
data nabycia2007
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-12
nazwaKij modlitewny – (Prayer Stick)
opisKij modlitewny owinięty jest paskiem garbowanej czarnej skóry, zajmującej dwie trzecie powierzchni. Pozostałe elementy dekoracyjne, takie jak pióra i koraliki, wkomponowano w kolorach czerwonym, białym, żółtym i zielonym. Na przeciwległych końcach przyczepiono dwa paski futra białego, które znajdują się w pobliżu dominującego koloru czarnego.
Prymat czerni przemawia za tym, iż prawdopodobnie został sporządzony przez osobę będącą głową rodziny. Kolor czarny symbolizuje zarówno kierunek zachodni, jak i miejsce siedzące głowy rodziny w tipi. Dwa paski futra białego podkreślają jego rolę służebną i odpowiedzialną pozycję w rodzinie.
Pióro w kolorze czerwonym symbolizuje kierunek południowy, białe – północny, czarne – zachodni, a żółte koraliki – wschodni. Natomiast pióro zielone jest wyrazem modlitewnej nadziei twórcy kija, z jaką zwraca się do duchów i Boga Stwórcy. Sposób zawieszenia piór, po dwa na przeciwległych końcach, oznacza wysyłanie modlitwy w czterech kierunkach, proszącej o swobodny przepływ bożej energii w sfery fizyczne, emocjonalne, duchowe i fizyczne życia wspólnotowego.
materiałWykonany z drzewa, przyozdobiony piórami, koralikami, białym futrem, rzemykami, paskami skóry białej i czarnej.
wagaokoło 0.1 kg
wymiary63 x 3 cm
pochodzenierezerwat Moos Cree, sektor Wawa, Ontario
data nabycia2007
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-13
nazwaKij modlitewny – (Prayer Stick)
opisPrzygotowanie kija modlitewnego zależy od pomysłowości i życzenia osoby przygotowującej. Fundamentem tego zwyczaju jest wiara w moc wstawienniczą duchów istot żywych (np. ducha ulubionego gatunku ptaków) u Boga Stwórcy. Kij modlitewny jest przedłużeniem intencji modlitewnej, osobistą anteną działającą 24 godziny na dobę i ukierunkowaną na Boga Stwórcę.
W celu lepszego zrozumienia indiańskiego sposobu myślenia i kultury, należy przypatrzeć się postawie, jaką Indianie przyjęli wobec natury i wszelkich istot żywych. Pogląd Indian jest zarówno przyczyną, jak i skutkiem ich zaangażowania we wszystko co ich otacza. Z jednej strony, warunki geograficzne przyczyniły się do kształtowania indiańskiego umysłu i życia, z drugiej, myśl indiańska wypracowała wyraźnie podmiotowe spojrzenie na przyrodę i istoty żywe. To szczególne sprzężenie zwrotne nadało indiańskiemu charakterowi wyjątkowość w płaszczyźnie fizycznej, umysłowej i duchowej. W sferze duchowej, między innymi, polega ona na włączeniu świata istot żywych do wspólnej modlitwy.
Prezentowany kij modlitewny oddaje tę wyjątkowość, podkreślając wiarę w udział ducha ptaków w modlitwie. Pióra stanowią jego nieodzowny element dekoracyjny, białe symbolizujące północ, a czarne zachód. Koraliki czerwone oznaczają południe, żółte wschód. Z kolei kolor zielony uosabia nadzieję. Przesłaniem symbolicznym kija modlitewnego jest wiara w moc wstawienniczą wszystkich istot żywych, które współpracują z człowiekiem w przesyłaniu jego intencji modlitewnej.
materiałWykonany z drzewa, przyozdobiony piórami, koralikami, rzemykami i kawałkami rogu jelenia.
wagaokoło 0.3 kg
wymiary86 x 3 cm
pochodzenierezerwat Kashechewan, sektor Timmins, Ontario
data nabycia2008
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-14
nazwaKij modlitewny – (Prayer Stick)
opisWyjątkowym elementem kija modlitewnego jest jego zakończenie przypominające głowę kaczki. W wierzeniach tradycyjnych, kaczka czuwa nad relacjami wewnętrznymi wspólnoty. Jest jednym z siedmiu symboli klanów Ojibwe. Klan kaczki skupiał grupę wodzów indiańskich zaabsorbowanych sprawami na poziomie społecznym.
Symbolika kija modlitewnego niesie przesłanie, iż ważną kwestią dla wszystkich klanów są relacje międzyludzkie, osobiste i wspólnotowe.
Każde z piór symbolizuje modlitwy poszczególnych klanów. Jedna z często wypowiadanych inwokacji, kończących modlitwę, brzmi następująco: Niech wiatr niesie nasze modlitwy po ziemi i niebie. Pozwólmy im krążyć, a kij modlitewny stanie się stałym przypomnieniem tego, o co prosiliśmy.
materiałWykonany z drzewa, przyozdobiony piórami, koralikami, rzemykami i paskami białej skóry.
wagaokoło 0.3 kg
wymiary78 cm
pochodzenierezerwat Fort William - 52, sektor Thunder Bay, Ontario
data nabycia2010
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-15
nazwaKij modlitewny – (Prayer Stick)
opisIndianom z Ameryki Północnej żółwie kojarzą się dwojako: jednym z długim życiem, ochroną i płodnością, a innym z uzdrawianiem, mądrością i duchowością. U niektórych plemion Równin, noworodkowi zawiązywano pępowinę nadając jej kształt żółwia, w celu zapewnienia zdrowia i bezpieczeństwa.
Można wysunąć przypuszczenie, iż skorupa żółwia przytwierdzona w środkowej części kija modlitewnego jest związana symbolicznie z jednym z powyższych znaczeń. Intencją modlitewną twórcy kija mogła być prośba o uzdrowienie dwóch członków rodziny, co wydają się potwierdzać dwa pióra o różnych kolorach.
Pióro białe oznacza północ, jak również miejsce w tipi położone na północ po lewej stronie od wejścia. Osoba zajmująca je, zobowiązana jest do usługiwania członkom rodziny. Z kolei czerwień oznacza południe. W tipi miejsce na południe od wejścia, przeznaczone jest dla osoby opiekującej się ogniskiem, palonym wewnątrz tipi. Skórzany czarny pas i przyczepione do niego czarne pióro jednoznacznie wskazują na głowę rodziny, jako osobę przygotowującą kij. Kolor czarny oznacza kierunek zachodni, a miejsce zachodnie w tipi przeznaczone jest dla głowy rodziny. Prawdopodobną intencją było wyproszenie zdrowia dla dwóch osób piastujących ważne funkcje.
materiałWykonany z drzewa, przyozdobiony piórami, skorupą żółwia, koralikami, rzemykami, paskami kolorowej (czerwonej, brązowej) skóry i włosami z końskiej grzywy.
wagaokoło 0.6 kg
wymiary78 cm
pochodzenierezerwat Attawapiskat, sektor Timmins, Ontario
data nabycia2008
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-16
nazwaKij modlitewny – (Prayer Stick)
opisPrezentowany kij modlitewny jest wyjątkowy, jest bowiem kijem wspólnotowym. Nieodzownym dekoracyjnym elementem są pióra: białe symbolizujące północ, czarne zachód. Pióro i koraliki w kolorze czerwonym oznaczają południe. Widniejące sznurki z czarnymi koralikami symbolizują intencje wspólnoty zanoszone do duchów i Boga Stwórcy.
materiałWykonany z drewna, przyozdobiony piórami, koralikami, sznurem i paskiem białego futra.
wagaokoło 0.3 kg
wymiary68 cm
pochodzenierezerwat Sucker Creek, sektor Manitoulin Island, Ontario
data nabycia2011
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-17
nazwaLaska szamańska - (Shaman’s Staff)
opisPoszczególne kultury indiańskie posiadają własne nazwy na określenie szamańskiej działalności. W społecznościach Indian Ameryki Północnej i Pierwszych Narodów funkcjonuje pojęcie ludzie ceremonii.
Laska szamańska (laska ceremonialna) jest uważana za niezbędny i znaczący atrybut, który przenosi jej właściciela do innego świata. Drewniane laski ceremonialne z reguły były wykonywane przez szamańskiego starca, najczęściej pochodzącego z rodziny szamanów. W swej formie bardzo zróżnicowane, sporządzane z różnych materiałów, w końcu uświęcane (wyłączone z codziennego zastosowania).
Laska ceremonialna posiada wiele znaczeń. Człowiekowi ceremonii pozwala przenosić się do innego świata w celu komunikowania się z bogami i duchami. Jest pomocą w odprawianiu tradycyjnych obrzędów, przewodnikiem do krainy przodków, znakiem sprawowania władzy religijnej we wspólnocie, jak również narzędziem ukierunkowującym moc szamańską. Fizycznie wystarczająco duża, aby mogła służyć jako przedmiot obronny.
materiałWykonana z drewna, ozdobiona kolorowymi piórami, skórą zwierzęcia futerkowego, kamieniem, porożem jelenia oraz medalionem symbolizującym cztery kierunki (biały – północ, żółty – wschód, czerwony – południe, czarny – zachód) i korą brzozową.
wagaokoło 1.3 kg
wymiary160 cm
pochodzenierezerwat Shegulandah, sektor Manitoulin Island, Ontario
data nabycia2013
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-18
nazwaBęben – (Drum)
opisSymbole Indian Ameryki Północnej, w tym i symbol Bębna, mogą odpowiadać różnym znaczeniom, w zależności od plemienia i grupy kulturowej. Indianie, jako ludzie głęboko uduchowieni, z pokolenia na pokolenie przekazywali swoją historię, myśli, idee i marzenia za pośrednictwem symboli i znaków.
Rytmiczne bicie w bęben oznacza bicie serca Matki Ziemi i odgrywa istotną rolę w rytuałach i ceremoniach Indian.
Bębny są zróżnicowane pod względem budowy, wykorzystanych materiałów, zdobnictwa, regionu pochodzenia, etc. Ogólne zasady wykonania pozostają jednak uniwersalne.
W tym przypadku, otwór drewnianej ramy przykryto skórą jelenia, którą rozciągnięto i zabezpieczono linkami wykonanymi ze zwierzęcego jelita.
Bęben jest niezbędnym instrumentem w rytuałach i ceremoniach związanych z tańcem. Jego użycie wskazuje na to, że w plemieniu odbyło się ważne wydarzenie. Prezentowany bęben nosi nazwę lamentacyjnego, ponieważ przedstawiona osoba płacze z powodu śmierci wielu istot żywych różnych gatunków.
materiałWykonany z drewnianej ramy, którą przykryto skórą jelenia i zabezpieczono linkami wykonanymi ze zwierzęcego jelita.
wagaokoło 0.3 kg
wymiary30 x 7 cm
pochodzenierezerwat Moos Cree, sektor Wawa, Ontario
data nabycia2015
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-19
nazwaPałeczka do bębna – (Drumstick)
opisPałka do bębna jest przedmiotem służącym do uderzania w bęben, w celu wydobycia z niego brzmienia.
materiałZostała wykonana z drewna, a jej główka jest sporządzona z bawełny owiniętej kawałkiem brązowego sukna.
wagaokoło 0.1 kg
wymiary40 cm
pochodzenierezerwat Moos Cree, sektor Wawa, Ontario
data nabycia2015
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-20
nazwaFajka ceremonialna - (The Ceremonial Pipe)
opisW społecznościach Indian Ameryki Północnej fajka ceremonialna jest uważana za przedmiot święty. Jej opiekuna wybiera się z grona szamanów lub osób posiadających wizję. Wraz z pomocnikami, opiekun przygotowuje fajkę na ceremonię, którą następnie jako jedynie upoważniony, sprawuje.
Istnieje wiele typów fajek przeznaczonych na różne okazje. Mogą być wykonane z różnego rodzaju materiałów: drewna, kamienia lub czerwonej gliny.
Dym fajki przenosi myśli do świata duchów, sam stając się widocznymi myślami. Z tego powodu, fajka niejako wstawia się w modlitwie za modlącym się i jest uważana za niezbędną pomoc w rozmowie z duchami lub Stwórcą.
W fajce zawarta jest głęboka symbolika. I tak, jej trzon reprezentuje mężczyznę, a główka uosabia kobietę. Czasami, wyłącznie mężczyźni palili fajkę, a kobiety jej tylko dotykały. Rytuał palenia fajki można stosować podczas ceremonii nadawania imienia, zaślubin, dziękczynienia, oczyszczenia w szałasie potu.
materiałWykonana z drewna, ozdobiona kolorowymi piórami, skórą zwierzęcia futerkowego, kamieniem, porożem jelenia oraz medalionem symbolizującym cztery kierunki (biały – północ, żółty – wschód, czerwony – południe, czarny – zachód) i korą brzozową.
wagaokoło 1.3 kg
wymiary160 cm
pochodzenierezerwat Shegulandah, sektor Manitoulin Island, Ontario
data nabycia2013
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-21
nazwaPopiersie Indianina - (Bust of Native North American)
opisPopiersie jest unikalnym, współczesnym, pełnoplastycznym wizerunkiem Indianina z Równin Ameryki Północnej. Nie jest kopiowane ani replikowane, autorstwa Josefa Niesyto i Angèle Nolin (Azilda, Ontario).
Funkcją tego dzieła jest prezentowanie nakryć głowy (czapek wojowników, pióropuszy, biżuterii męskiej i napierśników) noszonych przez wybitnych wojowników z plemienia Ojibwe.
materiałPopiersie wykonane jest z dwóch części nałożonych na siebie i tworzących całość.
Rzeźba głowy z masy gipsowej, polichromowana, z peruką o spiętych, czarnych włosach. Oczy ciemnobrązowe, podkreślone czarnym konturem. Delikatnie wyeksponowane łuki brwiowe. Same brwi mają wygląd grubych, łukowatych linii w tonie ciemnobrązowym. Na ciemnoczerwonych ustach nie rysuje się uśmiech. Twarz ciemna, z wyeksponowanymi policzkami, sprawia wrażenie zamyślonej. Drewniana podstawa koloru czarnego. Walory dekoracyjne zostały wzmocnione przez przywdzianie ozdobnego poncza z garbowanej skóry w kolorze białym i założenie naszyjnika z poroża jelenia.
wagaokoło 2.75 kg
wymiary62 cm
pochodzenieAzilda, Ontario - Kanada
data nabycia2018
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-22
nazwaPióropusz - (War bonnet)
opisBardziej wyszukane i okazałe pióropusze, z piór różnorakich ptaków tropikalnych, były sporządzane przez Indian Ameryki Środkowej (Aztekowie, Majowie) i Południowej (Inkowie i różne plemiona brazylijskie).
W społecznościach Indian i Pierwszych Narodów, które tradycyjnie posiadają te nakrycia głowy, pióropusze są postrzegane jako przedmioty o wielkim znaczeniu duchowym i politycznym.
materiałWykonany ze skórzanego paska w kolorze brązowym. Ozdobiony stojącymi czarno-białymi piórami, wystającymi wysoko ponad pas skórzany. Na wysokości skroni, do pasa skórzanego przyczepiono dwa medaliony ze zwisającymi kolorowymi piórami i paskami czarnego futra. Pas skórzany ozdobiony kolorowymi koralikami.
wagaokoło 0.5 kg
wymiary61 x 52 cm
pochodzenierezerwat Sheguiandah, sektor Manitoulin Island, Ontario
data nabycia2018
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-23
nazwaPióropusz Ojibwe - (Gustoweh)
opisPióropusz – nakrycie głowy, używane przez wybitnych Indian, miał również znaczenie religijne. Szamanom, służył jako talizman ochronny. Poszczególne pióra reprezentowały znaczące dokonania osoby noszącej go. Każde z plemion posiadało własne, wyróżniające się nakrycie głowy.
Indianie z zalesionych, wschodnich obszarów dzisiejszej Ameryki Północnej (Stanów Zjednoczonych i Kanady), nosili pióropusze mniejsze, używając piór jastrzębich, indyczych, czaplich i żurawich. Po zetknięciu się z białymi przybyszami, Irokezi i Ojibwe chętnie zakładali czapki i kapelusze. Jednak ozdabiali je, przyczepionymi gdzie się dało, małymi piórami i jednym orlim pośrodku. Takie nakrycia głowy nazywano gustoweh (jęz. ojibwe: prawdziwy kapelusz).
materiałWykonany z czarnych i jasnobrązowych skórzanych pasków. Ozdobiony czarnymi i białymi piórami oraz jasnobrązowym futrem.
wagaokoło 0.5 kg
wymiaryø 20 x 35 cm
pochodzenierezerwat Wikwemikong, sektor Manitoulin Island, Ontario
data nabycia2009
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-24
nazwaPióropusz - (War bonnet)
opisPióropusz, zwany także czapką wojenną, to pierzaste nakrycie głowy, tradycyjnie noszone przez męskich przywódców Indian Ameryki Północnej, którzy zasłużyli sobie na szacunek w swoim plemieniu. Pierwotnie były zakładane do bitwy, a obecnie używane są głównie podczas większych uroczystości.
Szczególnym rodzajem wydarzenia dla Indian Ameryki Północnej jest widowiskowa uroczystość Pow Wow. Indianie spotykają się, tańczą, śpiewają, prezentowane są wytwory tradycyjnego rzemiosła, w tym pióropusze. Impreza ta może mieć charakter prywatny lub publiczny. Prezentowany pióropusz często używano podczas uroczystości Pow Wow w Sheguiandah, Ontario.
materiałWykonany ze skórzanego paska w kolorze brązowym. Ozdobiony stojącymi czarno-białymi piórami, wystającymi wysoko ponad pas skórzany. Na wysokości skroni, do pasa skórzanego przyczepiono dwa medaliony ze zwisającymi kolorowymi piórami i paskami czarnego futra. Pas skórzany ozdobiony kolorowymi koralikami.
wagaokoło 0.5 kg
wymiary61 x 52 cm
pochodzenierezerwat Sheguiandah, sektor Manitoulin Island, Ontario
data nabycia2018
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-25
nazwaCzapka damska Ojibwe - (War bonnet)
opisW społecznościach tubylczych w całej Kanadzie toczy się dyskusja na temat tego, kto powinien nosić pióropusz jako nakrycie głowy. Tradycyjnie, w zależności od plemienia istniały różnice. Przez wiele lat tradycja indiańska określała, iż tylko mężczyźni mogli być wodzami, zachowując prawo do noszenia pióropusza. Obecnie sporadycznie zdarza się zobaczyć kobietę w pióropuszu.
W społeczności Indian Ojibwe od dawna znane są damskie nakrycia głowy, zwane czapkami. Kształtem i wyglądem różnią się od męskich nakryć głów. Przypominają europejską czapkę skórzaną, ozdobioną piórami różnego gatunku, haftami czy koralikami. W odniesieniu do nakryć głów z południowych regionów Ameryki Północnej czy Ameryki Środkowej są bardzo skromne.
materiałWykonana ze skóry w kolorze brązowym, ozdobiona piórami i kolorowymi koralikami.
wagaokoło 0.5 kg
wymiary69 x 38 cm
pochodzenierezerwat Wikwemikong, sektor Manitoulin Island, Ontario
data nabycia2018
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-26
nazwaPióropusz Irokezów - (Iroquois War Bonnet)
opisPióropusze Irokezów są wyjątkowym rodzajem nakrycia głowy noszonym przez Indian Ameryki Północnej, zamieszkujących południowe obszary kanadyjskich prowincji Quebec i Ontario.
Wykonane z włosia zwierzęcego lub kolców jeżozwierza, które przyczepione na sztorc, tworzą wąski pasek biegnący od czoła aż do karku (często farbowane lub rozjaśnione).
Pióropusze tego rodzaju są dodatkiem do męskich i żeńskich kostiumów tradycyjnych, prezentowanych na przedstawieniach uroczystości Pow Wow. Wielu młodych Irokezów również i na tę wyjątkową okazję przygotowuje fryzury. Wygalają, bądź bardzo krótko strzygą włosy po bokach głowy, z wyjątkiem rosnących pośrodku. Te następnie układane są wertykalnie, aby najeżone stały nieruchomo w powietrzu.
materiałWykonany z plecionego pasa w kolorze czarnym, biegnącego od czoła aż do karku. Ozdobiony stojącymi kolcami jeżozwierza o jasnym odcieniu, włosiem skunksa w kolorze białym, piórem i kolorowymi koralikami.
wagaokoło 0.3 kg
wymiary66 x 8 cm
pochodzenierezerwat Wikwemikong, sektor Manitoulin Island, Ontario
data nabycia2018
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-27
nazwaCzapka damska Ojibwe - (War bonnet)
opisCzapka damska to pierzaste nakrycie głowy, tradycyjnie noszone przez kobiety z plemienia Ojibwe w Kanadzie, w prowincji Ontario. Tego rodzaju nakrycia głowy nieco różnią się od nakryć męskich. Kształtem i wyglądem przypominają polskie futrzane czapki szlacheckie, ozdobione piórami i koralikami. Pierwotnie stanowiły nieodzowne uzupełnienie bogato zdobionego stroju tradycyjnego. Obecnie, tradycyjne kostiumy i czapki można zobaczyć na widowiskowej uroczystości Pow Wow w Sheguiandah, Ontario.
materiałWykonana z futra koloru szarego i garbowanej skóry w kolorze brązowym. Ozdobiona piórami i diademem sporządzonym z piór wystających wysoko ponad czapkę. Diadem dodatkowo przyozdobiony jest plastrem poroża i kolorowymi koralikami.
wagaokoło 0.5 kg
wymiary23 x 27 cm
pochodzenierezerwat Sheguiandah, sektor Manitoulin Island, Ontario
data nabycia2018
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-28
nazwaKadzidło - (Smudge Sticks)
opisKadzidło (ang. Smudge Sticks) to przenośne zestawy suchych świętych ziół, używanych w rytuałach okadzania (ang. Smudging). Święte zioła zaplata się do wyschnięcia, a wysuszone składuje w torebkach lekarskich. Pierwotnie, zioła umieszczano w specjalnych misach ziołowych z żarzącymi się węglami i spalano. W ten sposób zapewniały dużo dymu przez wiele godzin, a nawet dni. Większą chmurę dymu uzyskiwano za pomocą dłoni lub piór.
Okadzanie zawsze było ważnym rytuałem w duchowym uzdrawianiu Indian Ameryki Północnej. Uważa się, że dym rozprasza zanieczyszczenia, umożliwiając rozpoczęcie procesu gojenia. Jeśli dym wzniósł się, wierzono, że również modlitwa wzniosła się do Świata Duchów. Spalanie drewna lub ziół w rytuałach Smudge Sticks nazwalibyśmy współcześnie metodą indiańskiej aromaterapii.
materiałKadzidło Smudge Sticks zawiera zestaw ziół indiańskich stosowanych do okadzania: jagodnik, pustynną lawendę, żółtą brzozę, nasiona marchwi, liść cedru, jodłę balsamiczną, jagodę jałowca, gorzką pomarańczę, miętę pieprzową, miętę, piołun. Zioła indiańskie wzbogacano przez dodanie olejków aromatycznych, posiadających właściwości czyszczące i lecznicze.
wagaokoło 0.05 kg
wymiary21 cm
pochodzenierezerwat M'Chigeeng - 22, sektor Manitoulin Island, Ontario
data nabycia2015
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-29
nazwaMuszla do okadzania – (Shellfish shell used for incense burning)
opisIndianie Ameryki Północnej spalają święte zioła podczas tradycyjnych ceremonii i rytuałów okadzania. Do tego celu często używane są muszle uchowca (ang. Abalone), pokryte naturalną masą perłową, które służą jako naczynie kadzielne.
materiałMuszla uchowca pokryta naturalną masą perłową, z wywierconymi czterema otworami.
wagaokoło 0.03 kg
wymiary14 x 10 cm
pochodzenierezerwat Wikwemikong, sektor Manitoulin Island, Ontario
data nabycia2011
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-30
nazwaStojak do okadzania – (Incense stand)
opisStojak do okadzania (ang. incense stand) wykonany jest z jednego rzeźbionego kawałka drewna i zabarwiony na kolor brązowy. Służy do podtrzymywania muszli kadzielnicy w czasie ceremonii okadzania.
materiałWykonany z drewna sosnowego.
wagaokoło 0.1 kg
wymiary18 x 12 x 12 cm
pochodzenierezerwat Wikwemikong, sektor Manitoulin Island, Ontario
data nabycia2011
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-31
nazwaPióro do rozmazywania dymu – (Feather used for smoke smudging)
opisUżywane podczas okadzania, pióro do rozmazywania dymu pozwala idealnie rozprowadzić, ukształtować dym w powietrzu i wysłać modlitwę do Wielkiego Ducha. Pierwotnie, zgodnie z tradycją Indian Równin Ameryki Północnej, wykorzystywano naturalne pióra indyka lub orła. Czasem pojedyncze pióra zastępowano całym skrzydłem indyka.
Prezentowane skrzydło do rozmazywania dymu owinięto skórą garbowaną w kolorze białym i jasnobrązowym, ozdobiono szklanymi koralikami, rzemykami i zielonym piórem. Zieleń symbolizuje naturę, kojarzy się z życiem, harmonią, uzdrawianiem, wolnością. Wyraża nadzieję. iż rozmazywany dym skutecznie doniesie modlitwy do Boga Stwórcy – Wielkiego Ducha.
materiałWykonane ze skrzydła indyka, skóry garbowanej w kolorze białym i jasnobrązowym, ozdobione koralikami, rzemykami i zielonym piórem.
wagaokoło 0.05 kg
wymiary21 x 4 cm
pochodzenierezerwat Wikwemikong, sektor Manitoulin Island, Ontario
data nabycia2011
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-32
nazwaPas Wampum – (Wampum)
opisPasy i sznurki Wampum były wyjątkowym narzędziem do zapamiętywania, potwierdzania, interpretowania i zapisywania wydarzeń mających znaczenie dla Indian Ameryki Północnej.
Podczas ceremonii ślubnych Wampum wyrażał złożone przyrzeczenie. W trakcie zebrania rady plemiennej lub w czasie żałoby stanowił widoczny znak okazywanego szacunku. Tradycyjnie, pasy wampum noszono na ciele jako szarfy. Plemiona Wielkich Jezior i Wielkich Równin korzystały ze sznurków i pasów wampum jako symbolu pokoju po okresie wojny. W czasie pokoju, podczas podróży przez terytorium innego plemienia, pasy wampum przyczepiano do czółna, tym samym przypominając o konkretnym porozumieniu pokojowym. W tym sensie pasy wampum były upamiętnieniem zawartych traktatów i działały podobnie, jak prawnie wiążące umowy dla Euro-Kanadyjczyków. Obrazy umieszczane na pasach wampum, były w swoim rodzaju pismem wampum. Tradycyjnie, wiele rdzennych plemion nie mówiło tym samym językiem, ale wszyscy posiadali wiedzę na temat znaczenia uniwersalnych symboli, wzorów i kolorów wampum, dzięki czemu uzyskiwano tę samą interpretację przedstawianego przekazu. Odpowiedzialność za przekazywanie tej wiedzy przyszłym pokoleniom powierzano opiekunom wampum w każdym plemieniu.
materiał
wagaokoło 0.02 kg
wymiary9 x 94 cm
pochodzenierezerwat Wikwemikong, sektor Manitoulin Island, Ontario
data nabycia2005
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-33
nazwaSznurki Wampum – (Wampum Strings)
opisTen rodzaj wampum spaja cztery sznurki jednym węzłem. Sznury różnią się kompozycją i kolorem dobranych plastykowych koralików, łączonych rzemykiem skórzanym. Symbolizują porozumienie czterech osób. Na końcu każdego sznurka zawiązano skórzaną kokardkę, symbolizującą potwierdzenie zawartego porozumienia.
Obecnie, koraliki i paski często błędnie opisuje się jako formę waluty. Nie dotyczyło to rdzennych społeczności, które stworzyły wampum w innym celu. Sznurki Wampum, podobnie jak pasy Wampum, były praktycznym narzędziem do zapamiętywania i zapisywania wydarzeń mających znaczenie dla Indian Ameryki Północnej.
materiałWykonany z plastykowych koralików, łączonych rzemykiem skórzanym.
wagaokoło 0.1 kg
wymiary53 cm
pochodzenierezerwat Wikwemikong, sektor Manitoulin Island, Ontario
data nabycia2005
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-34
nazwaPióropusz - (War bonnet)
opisNakryciami głowy z piórami, tradycyjnie noszone przez męskich przywódców narodów Indian z Równin Amerykańskich, którzy zasłużyli na szacunek w swoim plemieniu. Obecnie są używane głównie podczas uroczystych okazji. Tradycyjnie, są one postrzegane jako przedmioty o wielkim znaczeniu religijnym i politycznym.
materiałWykonany ze skórzanego paska w kolorze brązowym. Ozdobiony stojącymi czarno-białymi piórami, wystającymi wysoko ponad pas skórzany. Do pasa skórzanego przyczepiono naturalną skórkę z futrem lisa. Pas skórzany ozdobiony kolorowymi koralikami.
wagaokoło 0.5 kg
wymiary69 x 32 cm
pochodzenierezerwat Wikwemikong, sektor Manitoulin Island, Ontario
data nabycia2018
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-35
nazwaRzeźba - (Inicjacja)
opisInicjacja to bodaj najważniejsze wydarzenie w życiu Arapeszów. Rzeźba przedstawia opiekuńczą moc duchów zmarłych roztaczaną nad osobą inicjowaną. Wykonana została przez Arapeszów z Papui-Nowej Gwinei. Znajdowała się w budynku sakralnym, tak zwanym domu duchów.
Pochodzi z kolekcji prywatnej prof. Wojciecha Bębna. (Zob. Wojciech Bęben, Yamy, trucizna i duchy Arapesze z Papui-Nowej Gwinei, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2016.)
materiałWykonany z jednolitego kawałka drewna, pokryta farbą koloru czarnego z dodatkami bieli.
wagaokoło 2.5 kg
wymiary31 x 55 cm
pochodzeniePapua-Nowa Gwinea
data nabycia2015
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-36
nazwaObraz - pt. Kobiety niosące dzbany
opisKopia obrazu Amado Pena z 1985 roku.
Twórczość Amado Pena jest wyraźnie odważna pod względem koloru, formy i dynamicznej koncepcji. Od ponad 30 lat odnosi sukcesy jako artysta, prowadząc wystawy w całych Stanach Zjednoczonych. Urodził się w Laredo w Teksasie, ma pochodzenie meksykańsko-amerykańskie. Uczy w Alexander High School w Laredo, a także jest adiunktem w College of Education na University of Texas.
materiałObraz olejny na płótnie, oprawiony w czarną drewnianą ramę
waga
wymiary71 x 55,5 cm, 72 x 56,5 cm wraz z ramą
autorAngèle Nolin
pochodzenieAzilda, Ontario
data nabycia2019
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
indeksJN-K5-37
nazwaObraz – pt. Narodziny (El nacimento)
opisKopia obrazu Amado Pena.
Twórczość Amado Pena jest wyraźnie odważna pod względem koloru, formy i dynamicznej koncepcji. Od ponad 30 lat odnosi sukcesy jako artysta, prowadząc wystawy w całych Stanach Zjednoczonych. Urodził się w Laredo w Teksasie, ma pochodzenie meksykańsko-amerykańskie. Uczy w Alexander High School w Laredo, a także jest adiunktem w College of Education na University of Texas.
materiałObraz olejny na płótnie, oprawiony w czarną drewnianą ramę
waga
wymiary62 x 46,5 cm, 63 x 47 cm z ramą
autorAngèle Nolin
pochodzenieAzilda, Ontario
data nabycia2020
kolekcja prywatnaJózef Niesyto
Przy Parafii Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Uzdrowienia Chorych w Katowicach na Dolnym Tysiącleciu powstała sala konferencyjna, w której gablotkach znalazły się artefakty pochodzące z różnych zakątków świata: Afryki, Oceanii i Ameryki Północnej. Artefakty te zostały przekazane w darze przez ks. dr hab. Józefa Niesyto i mają ogromną wartość przy omawianiu zwyczajów, obrzędów i wierzeń różnych religii w odniesieniu do tradycji chrześcijańskiej.
Jest to tym bardziej istotne, gdyż, podobnie jak inne kraje Wspólnej Europy, Polska nieuchronnie wchodzi w erę społeczeństwa wielokulturowego. Z tego względu tematy omawiane w tej sali konferencyjnej przyczyniają się do lepszego poznania wierzeń i zwyczajów ludności napływowej z różnych kontynentów.
W roku akademickim 2023/2024 ks. dr hab. Józef Niesyto przedstawił następujące tematy, które spotkały się z dużym zainteresowaniem: